Wideoszkolenie: Pomniki przyrody

W programie m.in., wybrane zagadnienia:

• Jakie drzewa mogą zostać uznane za pomnik przyrody? Jakie są kryteria uznawania tworów przyrody za pomniki przyrody?
• Kto zajmuje się pielęgnacją pomników przyrody na działce prywatnej? Kto odpowiada za stan pomnika przyrody, gdy rośnie na prywatnej posesji?
• Jaka jest procedura likwidacji pomnika przyrody? Czy konieczne jest podjęcie uchwały? Jaką uchwałę podjąć?
• Co robić z pomnikiem przyrody jeśli stwarza zagrożenie?
• Jak postąpić w przypadku roszczeń odszkodowań z wyłączenia części gruntu?
• Jak wygląda sytuacja wycinki drzew w obszar chronionego krajobrazu? Czym się kierować przy wydawaniu decyzji, rozporządzeniem czy ustawą?
• Czy każdorazowo należy uzgadniać usunięcie drzewa na prywatnej działce, która mieści się na obszarze Natura 2000 z RDOŚ?

Wzory pism, jakie otrzymają uczestnicy:

Szczegółowy program szkolenia:

1. Jak rozpoznać potencjalny pomnik przyrody? Jaka jest procedura ustanawiania szczególnej ochrony?

• Na jakiej podstawie uznać drzewo za pomnik przyrody?
• Jak powinna wyglądać procedura uznania drzewa za pomnik przyrody?
• Jak napisać projekt uchwały w celu ustanowienia pomnika przyrody? Jakie załączniki powinny być dołączone do projektu uchwały? Z kim należy uzgadniać projekt uchwały?
• Czy w uchwale powinien widnieć zapis, ile metrów ochronnych jest wokół drzewa? Czy prezydent miasta ma prawo zawężać lub powiększać strefę ochronną?
• Czy uchwała o pomnikach przyrody powinna być ustalana z radą pożytku publicznego i organizacjami pozarządowymi?
• Jak wygląda objęcie pomnikiem przyrody drzew na terenie spółdzielni mieszkaniowej?
• Czy pomniki przyrody należy monitorować ciągle, czy od czasu do czasu?
• Co jaki czas trzeba aktualizować obmiary pomnika przyrody?
• Jakie informacje powinna zawierać karta ewidencyjna, aby skutecznie monitorować stan zdrowotny pomnika przyrody?
• Jak dokumentacja jest niezbędna oraz jaki należy zrobić opis przyrodniczy drzewostanu, aby drzewo uznać za pomnik przyrody?
• Jest grupa pomników, które nie spełniają tych samych wymiarów, ale rosną obok siebie. Czy jest to właściwe, jeśli niektóre drzewa nie spełniają wymiarów pomnikowych?
• Czy każdy może zgłosić drzewo do ochrony pomnikowej?
• Kto ustala pomniki przyrody? Jakie obwody brać pod uwagę?
• Czy potrzebna jest opinia dendrologiczna przy ustanawianiu drzewa pomnikiem?
• Jakich drzew nie bierzemy pod uwagę do ustanawiania pomników przyrody?
• Czy chore drzewo brać pod uwagę przy ustanawianiu pomnika przyrody?
• Jak ustanowić pomnik przyrody, jeśli nie ma na to zgody Lasów Państwowych?

2.Jak otoczyć opieką pomniki przyrody? Jakie zabiegi pielęgnacyjne można stosować?

• Czy można podcinać pomniki do 30 % korony? Jakie są zalecenia dotyczące podcinania pomników przyrody?
• Przeprowadzenie sieci pod pomnikami-realizacja inwestycji celu publicznego w obrębie systemu korzeniowego pomnika przyrody
• Jak radzić sobie z brakiem odpowiedzialności za uszkodzenia lub obumarcia drzew wskutek prowadzonych inwestycji (np.: parkingi budowane wokół pomników przyrody, przebudowy drogi, rewitalizacje)?
• Co to są rozwiązania alternatywne przy realizacji inwestycji celu publicznego? Czy jeśli firma wodociągowa przedstawi organowi rozwiązania alternatywne, które nie uszkodzą korzeni, to nie ma konieczności podejmować uchwały zdejmującej ochronność?
• Jakie obostrzenia można zastosować wobec wykonawcy drogi lub przyłącza wodno – kanalizacyjnego?
• Jakie warunki powinniśmy zapisać w sytuacji, kiedy idzie droga i jest potrzeba wykonania prac ręcznych przy korzeniach drzew pomnikowych?
• Kto powinien się zajmować pielęgnacją pomnika przyrody, jeśli działka jest zagrodzona, a właściciel chce pielęgnować? W jakiej formie musi mieć zgodę od organu na przeprowadzenie takich zabiegów np. usuniecie posuszu, podcięcie gałęzi? Czy drogą uchwały rady gminy na zabiegi pielęgnacyjne?
• Kto sprząta liście na działce prywatnej lub spółdzielni? Kto odpowiada za pielęgnację a kto za zabiegi jak: wiązania, przycięcia, zabezpieczenia?
• Czy pomnik przyrody powinien być ogrodzony?
• Jakie wymagania stosować co do osób, które zajmują się konserwacją, pielęgnacją i leczeniem pomników przyrody?
• Jakie dokumenty powinny być gromadzone od firm pielęgnujących drzewa pomnikowe?
• W jaki sposób pisać uchwały dotyczące prac pielęgnacyjnych?
• Jak poprawnie stosować cięcia pielęgnacyjne?
• Czy można robić wiązania? Czy takie zabiegi trzeba również uzgadniać z RDOŚ?
• Jakie są możliwości gminne związane z wiązaniami w koronach?
• Jakie zabiegi pielęgnacyjne można wykonać?
• Jak dbać o pomniki przyrody w mieście?
• Zaopatrywanie systemu korzeniowego w substancje
• Czy można obciąć nadłamane podczas wichury i stwarzające zagrożenie dla odwiedzających ludzi gałęzie pomnika przyrody, np. dębu bez uzgodnień?
• Wizja w terenie. Co dokładnie sprawdzamy?
• Jak przycinać drzewo pomnikowe, aby gniazdo bociana się utrzymało?
• Kto zajmuje się pielęgnacją pomników przyrody na działce prywatnej? Kto odpowiada za stan pomnika przyrody , gdy rośnie na prywatnej posesji?
• Kto odpowiada za stan pomnika przyrody gdy rośnie w parku na terenie publicznym?
• Zajmowanie się pomnikami przyrody na terenach wpisanych do rejestru zabytków
• Pomniki przyrody, które są martwe – co należy z nimi robić? Czy trzeba z nimi coś robić, jeśli rosną na terenie leśnym?
• Jakie są najlepsze, nowoczesne metody usuwania suszu gałęziowego i innych zabiegów pielęgnacyjnych w obrębie korony oraz pnia drzewa? W jaki sposób zabezpieczać rany po cięciach, jak je pielęgnować?
• Gmina posiada piękną aleję lipową (2 × 7 drzew), którą w całości ustanowiono pomnikiem przyrody, ale jedno z drzew jest w wyraźnie bardzo złym stanie – co z nim robić

3. Jak postępować z pomnikami przyrody, które rosną na posesjach prywatnych?

• Czy można ustanowić pomnik przyrody bez zgody właściciela działki, na której rośnie?
• Jakie przepisy regulują zarządzanie tak usytuowanymi pomnikami przyrody?
• Jakie obowiązki dokumentacyjne ma gmina wobec takich pomników?
• Czyjej opiece podlega pomnik przyrody rosnący na terenie prywatnym: właściciela czy gminy? Czy tylko właściciel ma się zajmować pomnikiem przyrody, czy gmina również?
• Jakie formy nakazu dotyczące wykonywania prac pielęgnacyjnych może stosować gmina?
• Czy gmina musi powiadamiać o pracach pielęgnacyjnych? Kogo?
• Co ma zrobić gmina, gdy właściciel chce pieniądze na pielęgnację pomnika przyrody?
• Czy musi być zgoda właściciela aby wprowadzić na jego terenie formy ochrony przyrody? Czy wnioskować o uchwalenie skoro jest wyraźny sprzeciw mieszkańca?
• Jak postąpić w sytuacji nacisków społeczeństwa w celu uznania drzewa za pomnik przy jednoczesnym sprzeciwie właściciela działki?
• Jak postąpić w sytuacji, gdy właściciel chce rozbudować działkę i drzewo jest kolizyjne?
• Jak unikać odwołania na zajętość terenu w sytuacji, kiedy nie było zapytania o zgodę właściciela?
• Jak postąpić w przypadku roszczeń odszkodowań z wyłączenia części gruntu?
• Co zrobić w takiej sytuacji, kiedy właściciel nie chce wpuścić urzędnika na teren działki w celu oceny stanu zdrowotnego pomnika? Jaka jest ścieżka postepowania - orzeczenia, interpretacje w tej sprawie?
• Drzewo 400 cm obwodu, w bardzo dobrym stanie zdrowotnym zgłoszone do wycinki. Jaką wydajemy decyzję? Czy można uchwalić drzewo pomnikiem w takiej sytuacji?
• Jak radzić sobie z niechęcią mieszkańców na ustanawianie nowych pomników?

• Kto klasyfikuje pomnik do usunięcia?
• Kto odpowiada za zmianę statusu drzewa z pomnika przyrody na zwykłe drzewo, by można je było usunąć, jeżeli stanowi zagrożenie (na terenie zwykłym, niezabytkowym)? Wcześniej uznano je za pomnik zarządzeniem wojewody, teraz jest we władaniu gminy- do kogo więc się zwrócić?
• Jak powinien wyglądać wzór wniosku o usunięcie pomnika przyrody? Jakie dane są potrzebne do usunięcia takiego drzewa?
• Kto może wnieść sprzeciw wobec zgłoszenia zamiaru usunięcia drzewa przez osobę fizyczną?
• Czy należy znieść ochronność pomnika przyrody, który rośnie na działce w posiadaniu innej osoby niż w rejestrze pomników? Czy projekt zdjęcia ochronności przesyłamy do RDOŚ uchwałą?
• Jak powinno wyglądać postępowanie związane z wydawaniem zgody na usunięcie pomnika przyrody jeśli występuje konflikt interesów na linii: właściciel posesji (kwestie związane z bezpieczeństwem) – towarzystwo ekologiczne, będące stroną postępowania, które absolutnie nie wyraża zgody na usunięcie pomnika?
• Czy można zmienić status z pomnika przyrody w przypadku nagłego zagrożenia?
• Jak przeprowadzić likwidację pomnika przyrody ze względu na zły stan fitosanitarny? Czy uzgodnienie tego stanu jest obowiązkowe z konserwatorem zabytków, gdy pomnik przyrody znajduje się na terenie nieruchomości wpisanej do rejestru zabytków?
• Jak postępować w sytuacjach zgłoszonego zniszczenia pomnika przyrody?
• Jakie mogą być przyczyny usuwania drzew pomnikowych?
• Jakie muszą być spełnione warunki aby zdjąć pomnik przyrody?
• Procedura zniesienia ochronności z pomnika przyrody w sytuacji, kiedy drzewo pomnikowe przewraca się na środku drogi i nie ma miejsca, na które można je odsunąć. Jakie czynności można wykonać w takich sytuacjach? Czy należy blokować drogę i czekać na uchwałę rady gminy?
• Jak postąpić w sytuacji zgłoszenia od zarządcy dróg o usunięcie drzewa będącego pomnikiem?
• W jakich sytuacjach występuje prawo wniesienia sprzeciwu?
• Jak wygląda procedura po odwołaniu od decyzji zniesienia ochronności?
• Czy śmierć drzewa uznanego za pomnik przyrody musi być przesłanką do zniesienia jego ochrony?
• Kto ma usunąć pomnik przyrody w sytuacji, w której nawet straż pożarna nie podejmuje takich działań względem drzewa?
• Usuwanie drzew pomnikowych z powodu montażu instalacji fotowoltaicznych
• Czy można robić pomiar w trakcie sporządzania protokołu z usunięcia drzewa, które jest pomnikiem przyrody i na jakiej wysokości?

5. Usuwanie drzew i krzewów znajdujących się na terenie wpisanym do rejestru zabytków

• Czy każde drzewo wymaga konsultacji i zgody konserwatora? Jakie są progi obwodu tych drzew?
• Czy zamiast dwóch pozwoleń na wycinkę drzew lub krzewów wydawać jedno pozwolenie na podstawie ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami? Czy dotyczy to także prywatnych posesji?
• Jak informować osoby fizyczne - właścicieli działek wpisanych do rejestru zabytków - o zasadach usuwania drzew i krzewów z ich nieruchomości?
• Jakie są zasady usuwania zieleni na cmentarzach? Czy można usuwać drzewa w dobrym stanie zdrowotnym, które niszczą nagrobki? Czy gminę, która planuje usunąć drzewa niszczące nagrobki na cmentarzu, można zwolnić z opłat?
• Jaka jest procedura usuwania drzew z alei wpisanych do rejestru zabytków?
• Czy wszystkie kwestie dotyczące pomników przyrody wymagają konsultacji z wojewódzkim konserwatorem zabytków? Czy konserwator musi akceptować miejsce dosadzania drzew i sposób przycinania krzaków?
• Jakie gatunki drzew są pod ochroną? Czy wszystkie gatunki drzew można wycinać? Czy potrzebna jest specjalna procedura do usunięcia takich drzew?
• W jakim celu obejmować ochroną obszar chronionego krajobrazu? W jakich sytuacjach tworzymy zespół przyrodniczy?
• Czy każdy może złożyć wniosek o wpisanie do rejestru zabytków? Czy właściciel działki prywatnej jest czynnym uczestnikiem procedowania?
• Jak wygląda sytuacja wycinki drzew w obszar chronionego krajobrazu? Jakie są odstępstwa i czym się kierować przy wydawaniu decyzji rozporządzeniem czy ustawą?
• Jak naliczyć karę jeżeli ktoś bez zgody wyciął drzewa z parku przy zespole zamkowym wpisanym w spis zabytków?
• Kto nalicza karę za drzewo usunięte bez zgody z parku zabytkowego?

6. Wydawanie zezwoleń na usunięcie drzew rosnących na obszarze Natura 2000, w obszarze chronionego krajobrazu i w parku krajobrazowym

• Czy i kiedy można wydać zezwolenie na usunięcie drzew rosnących na obszarze Natura 2000?
• Czy i kiedy można wydać zezwolenie na usunięcie drzew rosnących na terenie parku krajobrazowego lub w obszarze chronionego krajobrazu?
• W jakich sytuacjach należy konsultować wydanie decyzji z Regionalnym Dyrektorem Ochrony Środowiska?
• Wycinka podtopionych i poprzewracanych drzew na opał – kiedy można wydać zezwolenie na usunięcie drzew?
• Jaki organ jest właściwy do wydania zezwolenia na usunięcie drzew rosnących na terenach zamkniętych i w obszarze Natura 2000?
• Postępowanie z użytkami ekologicznymi, obszarami Natura 2000. Jak uzyskiwać pozwolenia na poszczególne formy ochrony przyrody, zezwolenia na wycinki, zezwolenia na wykonywanie prac pielęgnacyjne?
• Czy każdorazowo należy uzgadniać usunięcie drzewa na prywatnej działce, która mieści się na obszarze Natura 2000 z RDOŚ?

7. Problematyka form ochrony przyrody w gminach

• Jaka jest rola społeczeństwa procesie ustanawiania formy ochrony przyrody?
• Jakie są obowiązki gminy po ustanowieniu formy ochrony przyrody?
• Rola Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w ustanawianiu form ochrony przyrody
• W jaki sposób prowadzić rejestr i monitorować stan form ochrony przyrody na terenie gminy?
• W jaki sposób i z jaką częstotliwością należy dokonywać aktualizacji danych dotyczących form ochrony przyrody w Centralnym Rejestrze Form Ochrony Przyrody?
• Jak należy oznakować formy ochrony przyrody?
• Do kogo się zwrócić, jeśli w spisie gminnym istnieje pomnik przyrody ale GDOŚ twierdzi że go nie ma? Jak szukać w dziennikach urzędowych pomników przyrody?
• Uregulowania prawne i przepisy kompetencyjne po 2009 roku. Jaka moc mają uchwały i zarządzenia wojewody z chwilą zmian kompetencyjnych?
• Odnajdowanie i określanie usytuowania pomnika przyrody pomników przyrody według niejasnych informacji posiadanych przez gminę. Przykład: gmina posiada około 16 pomników przyrody, ale nie są one dokładnie zlokalizowane; jedyny opis jaki posiada gmina, to np. informacja: „obiekt usytuowany 20 m od ścieżki” lub „40 m od drogi” a teraz każe się gminie odnaleźć obiekt, dookreślić lokalizację i znaleźć pieniądze na opiekę – czy faktycznie gmina ma za to płacić?
• Czy jest konieczna dodatkowa (poza gminnymi) rejestracja pomników przyrody? Jakie są obowiązki gmin w tym zakresie?