Wideoszkolenie: Ochrona i ewidencja zabytków

W programie m.in., wybrane zagadnienia:

• Co z ewidencjami, które zostały przyjęte wiele lat temu?
• Czy ma być przyjęta zarządzeniem prezydenta/burmistrza/wójta, uchwałą czy w inny sposób?
• Jakie są podstawowe i szczegółowe różnice między zabytkami ruchomymi, nieruchomymi i archeologicznymi?
• Opracowanie planów ochrony zabytków na wypadek konfliktu zbrojnego i sytuacji kryzysowych, jeżeli nie zostały one opracowane wcześniej oraz ich aktualizacji.
• Co zrobić, gdy właściciele zabytków uniemożliwiają/blokują dostęp do dokumentacji zabytku lub po prostu nie chcą udostępnić dokumentacji lub uniemożliwiają kontrolowanie dbałości o zabytek/stanu zabytku?
• Jak prowadzić ewidencję, aby była prowadzona zgodnie z prawem?
• Czy są wprowadzone nowe lub zmienione niektóre istniejące przepisy regulujące amatorskie poszukiwania zabytków w Polsce?
• Co z wypisem zabytków, które są w rejestrze i ewidencji, ale fizycznie już nie istnieją?
• Jakie są zasady ujęcia i wykreślenia z gminnej ewidencji?
• Czy stanowiska archeologiczne są edytowalne?
• Czy lokalizacja stanowiska archeologicznego powinna być dokładnie podawana?
• Jak wypełniać karty adresowe?
• Jakie są skutki prawne źle przeprowadzonej ewidencji ?
• Co z ewidencjami, które zostały przyjęte wiele lat temu? Czy ma być przyjęta zarządzeniem prezydenta/burmistrza/wójta, uchwałą czy w inny sposób?
• Co zrobić, gdy właściciele zabytków uniemożliwiają/blokują dostęp do dokumentacji zabytku lub po prostu nie chcą udostępnić dokumentacji lub uniemożliwiają kontrolowanie dbałości o zabytek/stanu zabytku?

Wzory pism, jakie otrzymają uczestnicy:

Szczegółowy program szkolenia:

Pytania uczestników, na które odpowiedzieliśmy podczas ostatniego szkolenia:

• Jeżeli gmina ma lokale gminne, które są najmowane lokatorom, to czy musimy wykonać audyt dla tych budynków?
• W jakiej formie dokonujemy aktualizacji GEZ?
• W jakiej formie wyłączamy kartę z GEZ?
• Czy jest konieczność aktualizacji GEZ z 2012 r.?
• Co ile trzeba robić aktualizację GEZ? Czy jest określony przedział czasowy?
• Jeżeli obiekt jest wpisany tylko do GEZ, a właściciel chce go wykreślić, to czy potrzebne jest uzgodnienie tego z WKZ?
• Z czego wynika uzgodnienie z NID? wykreślenia obiektu?
• Mamy uchwalony program opieki nad zabytkami, który jest ważny do 2026 r. Czy w trakcie konieczne jest podjęcie jakichś działań?
• Jakie są konsekwencje za brak sprawozdania z programu opieki nad zabytkami po dwóch latach?
• Jeżeli umieszczamy nowe zdjęcia w karcie GEZ, to czy stanowi to zmianę karty GEZ obiektu nieruchomego i mamy obowiązek zawiadomić właściciela lub posiadacza zabytku o tej czynności?
• Czy są dotacje dla zabytków wpisanych tylko do gminnej ewidencji zabytków?
• Co w przypadku, gdy nie ma GEZ?
• Co zrobić, gdy właściciel nie żyje? Czy wystarczy, że zamieścimy obwieszczenie z informacją, że planujemy włączyć obiekt do GEZ? Czy należy szukać spadkobierców?
• Co z powiadomieniem właścicieli w przypadku aktualizacji kart adresowej o formę ochrony?
• Jeżeli karty zabytków mamy na starym wzorze, to czy trzeba je zaktualizować przy formalizowaniu obecnym zarządzeniem?
• Czy po wyroku TK możemy wyłączyć karty GEZ? Czy należy z tym czekać do zmiany przepisów prawa?
• Co w sytuacji, gdy gmina nie posiada obowiązującego programu opieki nad zabytkami?
• Jeżeli co roku w raporcie o stanie gminy robimy sprawozdanie z zabytków, to czy dodatkowo powinniśmy sporządzać sprawozdanie z realizacji programu opieki nad zabytkami?
• Jaka jest waga ochrony obiektu objętego ochroną na podstawie zapisów planu miejscowego? Czy na taki obiekt można udzielić dotacji celowej na prace konserwatorskie, restauratorskie i roboty budowlane, zgodnie z zasadami określonymi w uchwale rady gminy?
• Czy aktualizację planu przesyłać do zaopiniowania przez WKZ?
• Gmina wystąpiła do konserwatora zabytków z wnioskiem o wydanie opinii dot. wykonania pompy ciepła przy budynku wpisanym do Wojewódzkiej oraz Gminnej Ewidencji Zabytków. Otrzymała opinię pozytywną, została jednak wezwana do doprowadzenia budynku do stanu pierwotnego ze względu na jego docieplenie, a tym samym zakrycie elewacji

1.Wyrok Trybunału Konstytucyjnego w sprawie gminnej ewidencji zabytków, nowelizacje dotyczące ochrony zabytków oraz kwestie prawne związane z zabytkami

• Czego dokładnie dotyczy wyrok Trybunału Konstytucyjnego w sprawie gminnej ewidencji zabytków?
• Z czym wiąże się wyrok Trybunału Konstytucyjnego odnośnie zabytków? Jakie konsekwencje za sobą niesie?
• Czy wyrok Trybunału unieważnia gminną ewidencję zabytków?
• Niezgodność z Konstytucją, więc jak prowadzić ewidencję, aby była prowadzona zgodnie z prawem?
• Czy wyrok Trybunału zmienił obraz czynności we wpisach i formalizacji gminnej ewidencji?
• Czy wyrok trybunału dotyczy też osób prywatnych?
• Jak uniknąć pozwów dotyczących ewidencji zabytków, po wyroku Trybunału Konstytucyjnego?
• Czy zabytki wpisane do GEZ pozostaną bez ochrony?
• Kiedy można podejmować prace budowalne bez opinii konserwatora, czy zawsze konserwator musi wyrażać zgodę w każdej kwestii?
• Czy są wprowadzone nowe lub zmienione istniejące przepisy regulujące amatorskie poszukiwania zabytków w Polsce ?
• Jak brzmi uchwała o przyznaniu wsparcia dot. zabytków?
• Jakie są prawa i procesy budowalne związane z zabytkami?
• Jak datować zabytki, które są tylko w gminnej ewidencji, a nie ma ich w rejestrze? Jakie załączniki są potrzebne? Czy tak samo podchodzić do tych zabytków, jak do tych, które są wpisane w rejestr zabytków?
• Czy jest przepis prawny, który umożliwiłby urzędnikowi zweryfikowanie lub udokumentowanie zabytku prywatnego? Jeżeli nie, to jak to obejść?
• Jakie są przepisy prawne związane z zabytkami?
• Co zrobić, gdy właściciele zabytków uniemożliwiają/blokują dostęp do dokumentacji zabytku lub po prostu nie chcą udostępnić dokumentacji lub uniemożliwiają kontrolowanie dbałości o zabytek/stanu zabytku?
• Czy jest sens oznaczania zabytków, czy to nie budzi pokusy dla złodziei itd.?
• Czy w gminie musi być wyznaczona osoba, która ma zajmować się ewidencją zabytków?
• Jak jest z ewidencjami, które funkcjonują od wielu lat? Zostały opracowane w momencie, gdy nie było wytycznych, co do przyjęcia ewidencji
• Czy reforma planowania przestrzennego ma wpływ na zmianę przepisów odnośnie ochrony zabytków?
• Jak prawnie przejść nieporozumienia na linii gmina – konserwator, gdy jedna strona uznaje obiekt za zabytek, a druga nie?
• Jak rozumieć przepisy nowelizacji Ustawy z dn. 29 sierpnia 2004 r. o charakterystyce energetycznej budynków z punku widzenia obiektów zabytkowych?
• Jaka jest rola gminy w ochronie zabytków?
• Jaki jest podział kompetencji między administracją rządową a samorządową odnośnie ochrony zabytków?
• Co w przypadku niepoinformowania właściciela zabytku o wpisie jego obiektu do ewidencji?
• Czy w przypadku, gdy zabytek jest zniszczony np. kapliczka, to żeby przeprowadzić rewitalizację należy pytać o zgodę konserwatora?
• Jak gromadzić dane zgodnie z nowym rozporządzaniem?
• Jeżeli obiekt jest wpisany do ewidencji, ale nie do rejestru, czy w takim wypadku należy podejmować z konserwatorem decyzję o prace budowalne?
• Zabytki techniki: co zrobić z nimi, czy to porządkować?
• Konserwator widzi potencjał, a obiekt się rozpada, więc jak do tego podejść?
• Dlaczego rejestr zabytków jest ujawniony, a ewidencje nie?

2. Wykreślenie z ewidencji zabytków. Jak „pozbyć się” zabytku?

• Jak wykreślić zabytek z ewidencji?
• Na jakich zasadach zachodzi wykreślenie z ewidencji?
• Jak „obejść” ten proces, aby był szybszy?
• Co zrobić, gdy obiekt jest wpisany do rejestru zabytków, ale np. właściciel nie żyje, jak w takim wypadku wykreślić obiekt?
• Czy zmieniły się zasady wykreślenia z gminnej ewidencji zabytków?
• Jak wykreślić z ewidencji zabytków, gdy obiekt jest zdewastowany ?
• Jak wykreślić z ewidencji, gdy wiele osób jest właścicielami?
• Co z wykreśleniem zabytków, które są w rejestrze i ewidencji, ale fizycznie już nie istnieją, bo np. uległy zburzeniu w wypadku samochodowym (np. kapliczka)?
• Z jakich przyczyn możemy wykluczyć zabytek z ewidencji?
• Wzór wniosku o wykreślenie z rejestru zabytku i dokładne wyjaśnienie, jak ten wzór uzupełnić
• Czy mocno zniszczone zabytki nadal powinny być wpisane w rejestr?
• Co robić, gdy mieszkańcy burzą się, że dany obiekt jest uznawany za zabytek?
• Czy powinno się wydać nowe zarządzenie, jeżeli konserwator wyraził zgodę na usunięcie z ewidencji?
• Co ze sprzedażą zabytku?
• Czy powinno się wprowadzać nowe zarządzenie, gdy zabytek jest wpisany do rejestru, ale fizycznie nie istnieje?

3. Stanowiska archeologiczne

• Kto wyznacza stanowiska archeologiczne?
• Czy stanowiska archeologiczne są edytowalne?
• Co ze stanowiskami archeologicznymi, które są wpisane do gminnej ewidencji zabytków, a kartami tych stanowisk?
• Jak przypisać do konkretnej karty konkretny teren, gdy nie ma to przełożenia na dokładne tereny?
• Jak poradzić sobie z rozbieżnością odległości na mapach?
• Co robić, gdy obszary ochrony stanowisk archeologicznych są problemowe do dokładnego znalezienia?
• Co robić w sytuacji, gdy konserwator wydaje zlecenie na konkretna działkę a stanowisko archeologiczne zahacza o tę działkę, nie ma podziałów ewidencyjnych i przez topografię nie jest w stanie stwierdzić, czy obejmuje tę działkę czy nie?
• Czy urzędnicy powinni nadzorować roboty archeologiczne?
• Dlaczego lokalizacja stanowiska archeologicznego nie jest podawana?
• Jak wygląda rejestr zabytków archeologicznych?
• Jak radzić sobie z obszarami ochrony stanowisk archeologicznych?
• Jak poprawnie zapisywać odległości na mapach?
• Co zrobić z problemem dotyczącym rozbieżności lokalizacji stanowisk archeologicznych, gdy urzędnicy nie trafiają na lokalizację , archeologom na mapie wychodzi, że mają stanowisko archeologiczne, a konserwator mówi inaczej?
• Czy lokalizacja stanowiska archeologicznego powinna być dokładnie podawana?

4. Aktualizacja GEZ i synchronizacja ewidencji gminnej z rejestrem konserwatora

• Jak robić aktualizacje ewidencji?
• Jakie są kroki postępowania w aktualizacji GEZ?
• W jaki sposób synchronizować ewidencję gminną z tym, co jest dostępne, a z tym, co jest u konserwatora? Np. gdy jest dokument, na którym bazujemy i według nas budynek znajdował się na obszarze chronionym, a przyszło pismo od konserwatora, które mówiło, że nie jest chroniony?
• Co z ewidencjami, które zostały przyjęte wiele lat temu? Czy ma być przyjęta zarządzeniem prezydenta/burmistrza/wójta, uchwałą czy w inny sposób? Konserwator wymaga, aby te zabytki przyjmować na nowo, natomiast radca prawny uznał, że nie ma podstawy do tego, aby tworzyć tę ewidencję na nowo?

5. Karty adresowe, jak prowadzić, jak edytować

• Jak wypełniać karty adresowe? Jak uniknąć dodatkowych kosztów związanych z wynajęciem firmy zewnętrznej do sporządzania gminnej ewidencji zabytków?
• Jaki jest koszt opracowania kart?
• Jak zmniejszyć koszt opracowania kart?
• Jak uniknąć problemów z weryfikacją związaną z identyfikacja zabytku? Gdy podana jest nazwa albo zdjęcie i okazuje się, że weryfikacja sprawia problemy
• Co powinny zawierać karty obiektu? Czy muszą być szczegółowe?
• Co z kartami adresowymi zabytków ruchomych np. obrazy? Czy dając to do publicznej wiadomości, to sam zaprasza złodzieja?
• Wytyczne rejestru, w jakim charakterze prowadzić kartę adresową, co trzeba tak zawierać?
• Jak dokonywać aktualizacji karty adresowej?
• Jak mają wyglądać karty adresowe według nowych wytycznych?
• Wzór praktyczny karty adresowej, pokazanie jak ją wypełnić itd.
• Jaki jest charakter prawny włączenia karty adresowej zabytku do gminnej ewidencji zabytków?

6. Jak wpisuje się obiekty do ewidencji? Cały proces tworzenia ewidencji oraz kwestie prawne związane z ewidencją zabytków

• Jaka jest procedura wpisu do gminnej ewidencji zabytków?
• Jak odróżnić gminną i wojewódzką ewidencję?
• Kryteria wyboru, zaliczania do ewidencji gminnej, na co zwracać, gdzie jest granica, co się kwalifikuje, a co nie?
• Jak wygląda formalizacja gminnej ewidencji?
• Czy zmieniły się zasady ujęcia gminnej ewidencji zabytków?
• Jakie są skutki prawne źle przeprowadzonej ewidencji ?
• W jaki sposób zaliczamy zabytkowy obiekt do ewidencji?
• Ewidencja zabytków a plan ogólny, miejscowe przeniesienie zapisów z planu ogólnego na plan miejscowy.
• W jaki sposób powinna być zgłaszana ewidencja? Sposób przyjmowania ewidencji przez gminy.
• Czy jeżeli obiekt nie jest wpisany do ewidencji, ale teoretycznie powinien być, to czy powinniśmy się wychylać i rozpocząć?
• Jakie są zasady postępowania w przypadku wpisu do gminnej ewidencji obiektów, które są wyznaczone przez prezydenta/burmistrza/wójta?
• Jak archiwizować ewidencje?
• Jaka jest rola konserwatora w ochronie zabytków w trakcie sporządzania planu miejscowego i w trakcie opracowania decyzji o warunkach zabudowy?
• Podziały ewidencji: czy obejmuje strefę ochrony?
• Jakie są konsekwencje wpisu do gminnej ewidencji?
• Czy jeżeli mogiła nie jest wpisana do ewidencji, ale teoretycznie powinna być, to czy urzędnik powinien to zrobić na własną rękę?

7. Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego jako forma ochrony zabytków

• Czym jest gminny program opieki nad zabytkami? Jaki posiada status prawny i charakter czasowy?
• Co powinien zawierać plan opieki nad zabytków?
• W jaki sposób chronić zabytek?
• Jak utworzyć program opieki nad zabytkami?
• Co powinien zawierać program opieki nad zabytkami?
• Jak prowadzić program opieki nad zabytkami?
• Jakie są kroki postępowania w przypadku utworzenia programu opieki nad zabytkami?
• Jakie należy zachować terminy ustawowe?
• Jak powinien wyglądać spis treści?
• Do kogo przekazać program opieki nad zabytkami, aby go zweryfikować?
• Co z decyzjami o warunkach zabudowy sporządzonymi w skali 1:1000 a kartami adresowymi, które są niejednokrotnie sporządzane na mapach topograficznych w skali 1:10000 lub 1:100000?
• Jak radzić sobie z planowaniem przestrzennym?
• Jak prawidłowo „nanieść” zabytek na plan?
• Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego jako forma ochrony zabytków.
• Przykładowe ustalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dotyczące ochrony konserwatorskiej.
• Jakie są prawa i procesy budowalne odnośnie zabytków?
• Kiedy można podejmować prace budowalne bez opinii konserwatora, czy zawsze konserwator musi wyrażać zgodę w każdej kwestii? Czy wójt może podejmować decyzje bez konsultacji z konserwatorem?

8. Rewitalizacja obiektów, skąd brać fachowców i środki na to?

• Skąd brać dofinansowania na zabytki?
• Składanie pism z prośbą o pozyskiwanie środków
• Dbanie o zabytki, zależy od stawki budżetowej, jak więc dobrze zainwestować w renowację zabytków?
• Jak pozyskiwać środki na rewitalizację, konserwację?
• Które rodzaje robót podlegają dofinansowaniu, a które nie?
• Dotacja i utrzymanie zabytku
• Jakie są zasady finansowania w kwestii zabytków?
• Co z rewitalizacją zabytków, które należą do właściciela prywatnego?
• Co zrobić, jakich materiałów używać do utwardzania alejek, czyli w sumie do rewitalizacji, skąd brać fachowców i środki na to? Największy problem z inwestycjami dotyczący parków zabytkowych, niektóre są w złym stanie, wymagają np. zmiany alejek, podpowiedzenie dobrych rozwiązań.

9. Jak zmusić właścicieli prywatnych zabytków do dbania o nie? Postępowanie mandatowe i prawne sposoby

• Współpraca z prywatnymi właścicielami zabytków: jak namawiać do dbania i korzystania z pomocy?
• Jakie są umocowania prawne, aby móc wyegzekwować prace, żeby zadbali o zabytek?
• Jak podejść do mandatowania w gminnej i w wojewódzkiej ewidencji? Jak postępować?
• Czy można wydać mandaty za zaniedbywanie, jeżeli zabytek jest prywatny, ale wpisany w rejestr?
• Co jeżeli obiekt jest prywatny i nie ma możliwości wejścia, żeby zrobić dokumentację itd., ustawa niby jest, ale jest problem z jej interpretacją.
• Co robić, gdy należy zidentyfikować i udokumentować zabytek, ale właściciel obiektu uniemożliwił wejście na teren?
• Jak wyegzekwować należności za zabytki chronione planem oraz niechronione planem?

10. Rozróżnienie zabytków na ruchome, nieruchome i archeologiczne

• Jakie są podstawowe i szczegółowe różnice między zabytkami ruchomymi, nieruchomymi i archeologicznymi?
• Czym charakteryzuje się zabytek ruchomy?
• Czym charakteryzuje się zabytek nieruchomy?
• Czym charakteryzuje się zabytek archeologiczny?
• Co z obszarami zabytkowymi, które nie są określone walorami historycznymi? Jak je rozpoznać?

11. Precyzyjne rozpoznanie pojęć. Jak rozróżnić prace konserwatorskie, restauratorskie a budowalne?

• Czym jest praca konserwatorska?
• Czym charakteryzuje się praca restauratorska?
• Czym wyróżnia się praca budowlana?
• Jakie są konsekwencje prawne, w zależności do których prac wymaga się rozróżnienia, z jakimi pracami mają do czynienia ?
• Jak precyzyjne rozróżnić prace konserwatorskie, restauratorskie a budowalne?

12. Plany ochrony zabytków w przypadku konfliktu zbrojnego i sytuacji kryzysowych

• Opracowanie planów ochrony zabytków na wypadek konfliktu zbrojnego i sytuacji kryzysowych, jeżeli nie zostały one opracowane wcześniej oraz ich aktualizacji.
• Jak zapobiegać i prowadzić prace przygotowawcze - w czasie poprzedzającym wystąpienie konfliktu zbrojnego lub sytuacji kryzysowej?
• Jak reagować w czasie wystąpienia i trwania konfliktu zbrojnego lub sytuacji kryzysowej?
• Zabezpieczenie i dokumentowanie - po ustąpieniu konfliktu zbrojnego lub sytuacji kryzysowej.
• Jak kontrolować i doskonalić stan techniczny zabytków?

13. ”Estetyka zabytków”. Instalacja fotowoltaiczna na zabytku. Jak maskować anteny na zabytkach?

• Fotowoltaika na dachach gminnej ewidencji zabytków, zalecenia, jak postępować z fotowoltaiczną instalacją?
• Od czego zależy możliwość instalacji fotowoltaicznej na zabytku?
• Co trzeba zrobić, aby zainstalować panele fotowoltaiczne na zabytku?
• Aspekty prawne zastosowania fotowoltaicznej instalacji w obiektach zabytkowych
• Maskowanie anten na zabytkach

14. Pytania urzędów dotyczące ochrony i ewidencji zabytków:

• W jaki sposób możemy przed wybudowaniem / urządzeniem powierzchni biologicznie czynnej niezadeklarowanej do wyłączenia, a w późniejszym czasie włączonej do użytku B wskazać, że te powierzchnie będą B a nie R? Jaka jest sankcja, aby te powierzchnie zadeklarować do wyłączenia?
• Co w przypadku, gdy inwestor wybudował budynek mieszkalny i skorzystał już ze zwolnienia do 500 m, a po jakimś czas zgłosił budowę garażu? Czy trzeba naliczyć opłatę za garaż?
• Co z terminem pierwszej opłaty rocznej, jeżeli decyzja wyłączeniowa zostaje wydana w lipcu lub sierpniu?
• Budynek mieszkalny w klasie IV, utwardzenia od drogi na klasie III. Czy za utwardzenia naliczamy opłaty?
• Do wniosku o wyłączenie dołączono opinię o pochodzeniu gleb. Na mapie glebowo-rolniczej mamy gleby murszowo-mineralne. W opinii strona przedstawiła, że gleby są pochodzenia mineralnego. Czy powinniśmy uwzględnić opinię?
• Co w sytuacji, gdy starostwo nie posiada w swoim zasobie map glebowo-rolniczych?
• Czy gleby murszowo-mineralne można traktować jako gleby pochodzenia organicznego?
• Jak potraktować wniosek z przepisu art. 12b, gdy rolnik chce wyłączyć więcej niż 500m?
• Czy wydział budownictwa powinien weryfikować powierzchnię wyłączoną z planem zagospodarowania dołączonym do pozwolenia na budowę?
• Czy na etapie wydania decyzji zezwalającej na wyłączenie należy badać, czy są to grunty zmeliorowane? Na jakiej podstawie i czego wymagać?
• Kto ponosi sankcje za nieprawidłowe wyłączenie w przypadku, gdy z urzędu wszczęto postępowanie dla małżeństwa, a w toku postępowania żona zmarła, w jej miejsce wszedł mąż i syn jako spadkobiercy i sprzedano grunt zanim postępowanie się zakończyło?
• Czy można uwzględnić sam budynek gospodarczy dla rolnika na klasie III, jeśli rolnik na tej działce nie ma budynku mieszkalnego? Czy w tej sytuacji można umorzyć postępowanie?
• Co, jeśli w ogóle nie ma budynku mieszkalnego w gospodarstwie rolnym?
• Czy w zabudowie zagrodowej może powstać sam budynek mieszkalny, bez gospodarczego?
• Warunki zabudowy są wydane dla zabudowy jednorodzinnej, inwestor przy wyłączaniu gruntów rolnych z produkcji rolniczej ma gospodarstwo rolne. Czy można inwestycje powiązać z zabudową zagrodową?
• Jeżeli jest zgoda na zmianę przeznaczenia w starym planie na klasie III, to czy gmina powinna wystąpić do nas o uzgodnienie projektu decyzji?
• Czy informację o zwolnieniu z należności i opłat rocznych umieszczamy w sentencji decyzji wyłączeniowej, czy w pouczeniu?