W programie m.in., wybrane zagadnienia:
- Jakie elementy powinna zawierać ewidencja, aby była prowadzona w sposób poprawny? Jakie dane powinna zawierać karta ewidencji? Czy należy dokonywać wpisu również do CEIDG i GUS? Procedura archiwizacji dokumentacji prowadzonej ewidencji
- Gdzie rolnik może prowadzić agroturystykę? Czy może być to gospodarstwo domowe lub budynek gospodarczy?
- Kto może być gestorem obiektu turystycznego w Polsce? Jakie obowiązki ma gestor oraz czym różni się gestor od właściciela lub od osoby odpowiedzialnej za obiekt, w odniesieniu do przepisów budowlanych?
- Jak zarejestrować w ewidencji nazwy wykorzystywane do pozycjonowania np. na Bookingu? Czy w ewidencji gminnej mogą pojawić się obiekty takie jak condohotele lub aparthotele?
- Co powinien zawierać wniosek o wpis do ewidencji obiektów, w których świadczone są usługi hotelarskie? Jakie załączniki powinny być dołączone do wniosku?
- Na jakiej podstawie można odmówić wpisu do ewidencji? PRZYKŁAD: właścicielami domu są mąż i żona. Mąż wynajmuje 5 pokoi z tego domu, żona wynajmuje 5 pokoi (jako osobni przedsiębiorcy). Zarówno kobieta, jak i mężczyzna dokonali wpisu do ewidencji na ten sam adres. Jak odnieść się do takiej sytuacji? Czy można odmówić wpisu?
- Jakie wymogi musi spełnić pole biwakowe? Jaka jest kategoryzacja pól biwakowych? PRZYKŁAD: we wniosku obiekt został nazwany polem namiotowym z możliwością przyłączenia przyczep kempingowych. Czy można wpisać go do ewidencji obiektów świadczących usługi hotelarskie taki obiekt? Czy obiekt powinien być wpisany do innej ewidencji?
Wzory pism, jakie otrzymają uczestnicy:
- Karta ewidencyjna
- Wykaz kart ewidencyjnych- prawidłowo przygotowana karta ewidencyjna oraz wykaz kart ewidencyjnych (w formie tabelarycznej) - z pewnością ułatwi procedurę prowadzenia przez gminę ewidencji innych obiektów, w których świadczone są usługi hotelarskie, w tym dokonywania wszelkich zmian dotyczących obiektu czy gestora
- Zaświadczenie o wpisie - gotowy wzór zaświadczenia (zawierający niezbędne dane) o wpisie do ewidencji innych obiektów, w których świadczone są usługi hotelarskie ułatwi i przyśpieszy procedurę wydania przez gminę na wniosek odpowiedniego dokumentu dla przedsiębiorcy/rolnika
- Wniosek o wpis innego obiektu
- Wniosek o zmianę/wykreślenie
- Wniosek o zaszeregowanie obiektu do rodzaju pole biwakowe - skorzystanie z przygotowanych wzorów: wypełnienia ww. formularzy ułatwi i przyśpieszy procedurę prawidłowego dokonania wpisu - przez pracowników gminy - do ewidencji innych obiektów, w których świadczone są usługi hotelarskie.
- Potwierdzenie przyjęcia wniosku- zastosowanie odpowiedniego wzoru potwierdzenia przyjęcia wniosku - zapewni gminom wypełnienie obowiązku wynikającego z ustawy Prawo przedsiębiorców a przede wszystkim:
- zabezpieczy organ gminy przed ewentualnymi negatywnymi skutkami kontroli
- zapewni zgodność z RODO
- przedsiębiorcom/rolnikom zapewni gwarancję prawidłowej realizacji procedury wpisu do ewidencji innych obiektów, w których świadczone są usługi hotelarskie
- Wezwanie do złożenia wniosku
- Wezwanie do złożenia aktualizacji - właściwie przygotowane wezwanie do złożenia wniosku/aktualizacji (zawierające odpowiednią podstawę prawną) skutecznie ułatwi gminom wyegzekwowanie od przedsiębiorcy/rolnika uzupełnienia obligatoryjnych danych a przedsiębiorcy/rolnikowi umożliwi uzyskanie przejrzystej informacji o terminie i warunkach załatwienia jego sprawy
- Uchwała w sprawie regulaminu pól biwakowych- wzór regulaminu pól biwakowych w formie uchwały zawierający niezbędne elementy o charakterze organizacyjnym i porządkowym zagwarantuje pełne ujęcie praw i obowiązków gminy, właściciela obiektu oraz osób korzystających z pól biwakowych.
- Decyzja o zaszeregowaniu obiektu do rodzaju pole biwakowe
- Decyzja o uchyleniu zaszeregowania obiektu do rodzaju pole biwakowe i wykreśleniu
- Decyzja wstrzymująca świadczenie usług
- Decyzja o odmowie wpisu-przygotowane wzory decyzji z aktualną podstawą prawną pozwolą na właściwe, skuteczne, zgodne z prawem załatwienie sprawy przez gminę (w tym szybką reakcję) a wnioskodawcy: przedsiębiorcy/rolnikowi na uzyskanie przejrzystej informacji w zakresie zakończenia sprawy w tym o drodze odwoławczej
- Karta Usługi Publicznej do wpisu
- Karta Usługi Publicznej do zmiany/wykreślenia
- Karta Usługi Publicznej do zaszeregowania obiektu do rodzaju pole biwakowego i wpisu
- Karta Usługi Publicznej do zmiany/wykreślenia pól biwakowych- odpowiednio przygotowane Karty Usług Publicznych ułatwią wnioskodawcom złożenie wniosków oraz zagwarantują profesjonalne podejście (od strony klienta) do świadczonych usług przez gminę.
- Oświadczenie o spełnieniu minimalnych wymagań - przygotowany (na podstawie załącznika nr 7 do Rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 19 sierpnia 2004 r. w sprawie obiektów hotelarskich i innych obiektów hotelarskich, w których są świadczone usługi hotelarskie) wzór oświadczenia pozwoli w prosty sposób zweryfikować czy wnioskodawca: przedsiębiorca/rolnik spełnia/nie spełnia minimalne wymagania niezbędne dla innych obiektów, w których świadczone są usługi hotelarskie
- Podstawy prawne - wskazanie aktualnych podstaw prawnych zapewni prawidłowe prowadzenie ewidencji innych obiektów, w których świadczone są usługi hotelarskie oraz umożliwi ich zastosowanie w dokumentach, formularzach, decyzjach, wezwaniach kierowanych do przedsiębiorców/rolników prowadzących inne obiekty, w w których świadczone są usługi hotelarskie.
Szczegółowy program szkolenia:
Pytania uczestników, na które udzieliliśmy odpowiedzi podczas ostatniego szkolenia:
- Czy musimy weryfikować kody PKD?
- Czy osoba fizyczna nieprowadząca działalności w momencie zgłaszania obiektu do ewidencji jest zobowiązana taką działalność założyć?
- Jeżeli właściciel zmarł, a działalność została przejęta przez żonę, to czy powinna zmienić dane, czy wykreślić stary wpis i wpisać nowy?
- Czy osoba rozliczająca się ryczałtowo z urzędem skarbowym może dokonać wpisu?
- Kto zgłasza wniosek o wpis do ewidencji – osoba zarządzająca obiektem czy jego właściciel?
- Co, jeżeli w gminie znajduje się dom z tabliczką „pokoje do wynajęcia”, a nie jest on zgłoszony do ewidencji?
- Czy do wniosku są dołączane zaświadczenia z sanepidu i ppoż.? Czy przedsiębiorca podpisuje tylko oświadczenie?
- Jeżeli rodzice przekazali dzieciom działalność, która pozostaje pod tym samym adresem, to czy dzieci działające w spółce powinny złożyć wniosek o zmianę?
- Czy w celu aktualizacji i uporządkowania ewidencji wystarczy zwrócić się z pismem do przedsiębiorców i rolników o aktualizację poszczególnych wpisów i na tej podstawie założyć karty ewidencyjne dla każdego wpisu?
- Czy ewidencjonujemy hotel z 3. gwiazdkami?
- Jak często aktualizować ewidencję?
- Czy burmistrz może sam zgłosić do ewidencji pole namiotowe, jeżeli teren należy do miasta?
- Czy powinniśmy mieć upoważnienie prezydenta do prowadzenie ewidencji przez osobę uprawnioną, jeżeli ona zawsze się podpisuje na dokumentach?
- Czy pisma, które wysyłaliśmy w sprawie aktualizacji wpisu do przedsiębiorcy przechowujemy wraz z kartą ewidencyjną?
- Co, jeśli mamy wpis w karcie, a nie zostało wpisane do EOT?
- Jeżeli numer karty ewidencyjnej dotychczas był łamany przez rok, np. 1/2024, to czy należy dokonać aktualizacji numerów kart ewidencyjnych?
- Czy możemy wpisać do EOT obecne dane z ewidencji, czy lepiej zrobić to po aktualizacji i informacji przesłanych od przedsiębiorców?
- Jeśli wcześniej nie była prowadzona teczka 7334, to czy należy podpisywać numerację do poprzednich wniosków z lat ubiegłych?
- Co w sytuacji, gdy otrzymaliśmy nowy wniosek na adres, pod którym jest już zarejestrowany inny obiekt?
- Czy do podpisywania wpisów i wysyłania pism do przedsiębiorców konieczna jest pieczątka z upoważnienia prezydenta? Czy wystarczy pieczątka pracownika oddelegowanego przez dyrektora jednostki do prowadzenia ewidencji?
- Czy kartę ewidencyjną danego obiektu wraz ze zgłoszeniem i wnioskami przechowujemy w teczce 7334?
- Czy wydane zaświadczenia o wpisie do ewidencji należy też przechowywać w teczce 7334? Wraz z kartą ewidencyjną, czy tutaj należy założyć inną teczką?
- Jeżeli przedsiębiorca ma 20 obiektów znajdujących się w rożnej lokalizacji, to czy musi złożyć 20 osobnych wniosków?
- Jeżeli osoba prywatna oferuje wynajem krótkoterminowy apartamentów, ale nie jest wpisana do CEIDG, to czy należy odmówić mu wpisu do ewidencji?
- Czy wydane zaświadczenia o wpisie do ewidencji należy przechowywać w teczce 7334?
- Czy wniosek o wydanie zaświadczenia i zaświadczenie podteczka 7334.2? Czy karta ewidencyjna obiektu wraz ze zgłoszeniem 7334.1? Gdzie przechowywać wnioski o zmianę wpisu w danym obiekcie? Czy w kolejnej podteczce?
- Co zrobić z wpisem, jeżeli właściciel apartamentu nie żyje, a nikt nie zgłosił tego faktu oficjalnie?
- Czy osoba fizyczna prowadząca działalność nierejestrowaną może dokonać wpisu do ewidencji?
- Czy przedsiębiorcy i rolnicy muszą zgłaszać na piśmie o zaprzestaniu działalności? Czy wystarczy słownie?
- Czy wnioski o zaprzestaniu działalności przekazujemy na dziennik podawczy?
- Czy zawiadamiamy przedsiębiorcę o zamiarze przeprowadzenia kontroli?
- Czy kontrola jest prowadzona na podstawie ustawy, czy należy wcześniej sporządzić odpowiednie zarządzenie lub uchwałę?
- Czy należy zawiadamiać o wizji lokalnej przed wpisem?
- W rejestrze kart ewidencyjnych, które otrzymaliśmy są braki w dokumentach. Jest zaznaczone, że nie jest prowadzona działalność, natomiast nie ma dokumentu potwierdzającego na jakiej podstawie dokonano wpisu. Co w takim przypadku?
- Czy możemy sami z urzędu wykreślić osobę z rejestru, jeżeli wiemy, że nie jest prowadzona działalność?
- Czy każda gmina musi posiadać regulamin pola biwakowego? Jeżeli ktoś na prywatnej posesji chce otworzyć pole biwakowe, to czy możemy mu narzucić regulamin?
- Czy za wydanie decyzji powinniśmy pobierać opłatę w wysokości 10 zł?
- Co w sytuacji, gdy przedsiębiorca rozpoczął już działalność i po jakimś czasie złożył wniosek o wpis do ewidencji?
- Jak traktować parafię, która nie ma numeru KRS, ani wpisu w CEIDG, a są w niej pokoje gościnne?
- Co w sytuacji, gdy pole biwakowe wpisane w 2009 r. już nie istnieje, działka została sprzedana, a w zgłoszeniu miejsce było określone jako baza obozowa o działaniu okresowym 28.06.2009 do 06.08.2009?
- Jak założyć karty ewidencyjne domków holenderskich, które są na jednej działce, ale każdy ma osobny numer porządkowy?
- Jeżeli po wezwaniu do wpisu do ewidencji przedsiębiorca prowadzący działalność bez zgłoszenia wyrazi wolę i dokona zgłoszenia, to czy można tego dokonać bez powiadamiania organów ścigania?
- Jakie wyjaśnienia składa przedsiębiorca, jeżeli nie dokonał wpisu?
- Czy poszczególny apartament jest osobnym obiektem w ewidencji?
- Jaka jest definicja rolnika?
- Czy przedsiębiorca niebędący rolnikiem może prowadzić agroturystykę?
- Jak traktować obiekt, który jest polem biwakowym/namiotowym, ale będzie miał stanowiska kamperowe? Czy wydzielić osobno pole kamperowe?
- Jakiego numeru wymagać od rolnika?
- Co w przypadku, gdy osoba wynajmująca twierdzi, że prowadzi działalność nierejestrowaną?
- Jak wygląda sprawa z noclegami dla uchodźców z Ukrainy?
- Czy rolnik musi być właścicielem zgłaszanego obiektu? Co w przypadku, gdy nie jest przeprowadzone postępowanie spadkowe danego budynku, a spadkobiercy chcą zgłosić taki obiekt?
- Przy składaniu wniosku o wpis mamy wymóg okazania dokumentu tożsamości do wglądu. Jednocześnie informujemy, że można składać dokumenty osobiście lub za pośrednictwem poczty, co wyklucza opcję okazania dokumentu. Czy te zapisy przygotowane kilka lat temu wynikają z przepisów, czy zostały ustalone przez jakiegoś pracownika? Czy okazanie dokumentu tożsamości jest obowiązkowe?
- Czy wniosek o wpis może złożyć małżeństwo?
- Czy komisja kontrolna musi być w każdej gminie? Czy komisja jest powoływana do odwołania, czy na każdy rok?
- Jeśli ktoś ma kilka domków do wynajęcia, to czy określając liczbę pokoi uznajemy, że jeden domek to jeden pokój?
- Zgłoszenia do ewidencji były wpisywane do teczki „wspieranie działalności w zakresie turystyki i wypoczynku”. Karty ewidencyjne są przechowywane w segregatorach. Oryginalne zgłoszenia są przechowywane w ww. teczce, a kopie potwierdzone z oryginałem przy karcie. Czy takie rozwiązanie może być kontynuowane?
- W związku z planowaną budową S19 dochodzą do nas sygnały, że niektóre obiekty mają być przemianowane na pracownicze. Jak wtedy potraktować taki obiekt?
- Czy osoba fizyczna zatrudniona na podstawie umowy o pracę, nieprowadząca działalności gospodarczej, ale posiadająca gospodarstwo i płacąca składki ZUS może prowadzić agroturystykę?
- Co, jeśli wcześniej dopisane zostały obiekty, które prowadzone są przez osoby fizyczne?
- Czy gmina może wynajmować pokoje w swoich obiektach, np. świetlicach wiejskich?
- Co w przypadku, gdy przedsiębiorca zgłosił obiekt pół roku temu do ewidencji, ale w dalszym ciągu nie prowadzi w nim usług noclegowych?
- Kto powinien dokonać analizy dokumentów potwierdzających spełnienie wymagań ppoż.?
- Jak określić liczbę miejsc noclegowych na polu namiotowym? Czy wnioskodawca ma policzyć, ile w przybliżeniu namiotów zmieści się na polu?
- Czy gmina musi mieć regulamin pól biwakowych?
- Co z miejscami postojowymi w lasach, gdzie można sobie ustawić przyczepę, namiot i odpoczywać na łonie natury?
- Jeżeli właścicielem terenu i zarządcą pola biwakowego jest prywatny przedsiębiorca, to czy tworzy on swój regulamin? Czy gmina narzuca swój regulamin uchwałą?
- Czy w ewidencji musimy mieć odrębną numerację do wpisu pól biwakowych?
- Czy wykreślenie obiektu z ewidencji może odbyć się poprzez informację telefoniczną? Czy wypis musi być pisemnie?
- W 2012 roku gmina XXX została podzielona na dwie osobne jednostki: XXX i YYY. Część obiektów hotelarskich dalej jest właściwa ze względu na obszar gminy, a część dot. gminy YYY została wykreślona z ewidencji gminy XXX. Jak należy postępować z kartami wykreślonych obiektów? Czy pozostawić je?
1. Jak prawidłowo prowadzić ewidencję obiektów świadczących usługi hotelarskie – pomocne wskazówki
- Jakie są wytyczne prawidłowości prowadzenia ewidencji? Na co zwracać uwagę, aby ewidencja była prowadzona w sposób poprawny?
- Jakie elementy powinna zawierać ewidencja?
- Czy wymagać od przedsiębiorcy REGON-u podczas wpisu do ewidencji?
- Czy dane z ewidencji mogą być ogólnodostępne dla turystów, np. jako baza noclegowa?
- Jak wdrożyć i prowadzić elektroniczną bazę obiektów świadczących usługi hotelarskie? Czy firma zewnętrzna może wdrożyć taką bazę na stronie urzędu?
- Czy należy dokonywać wpisu do CEIDG? Czy w CEIDG wystarczy wpisać kod PKD? Czy do prowadzenia danej działalności gospodarczej muszą być wpisane adresy?
- Czy należy wprowadzać dane z ewidencji do programu GUS?
- Czy można udostępniać GUS dane przedsiębiorców/rolników?
- Czy ewidencje obiektów innych niż hotelarskie należy umieszczać na BIP-ie lub stronie gminy?
- Czy założenie karty ewidencyjnej obiektu wpisuje się do wykazu kart ewidencyjnych, oddzielnego dla każdego z rodzajów innych obiektów? Czy oznacza to, że ma być osobny wykaz kwater agroturystycznych, osobny pokoi gościnnych, zajazdów itd.?
- Od czego powinniśmy zacząć, jeżeli gmina nie prowadziła do tej pory ewidencji i żaden podmiot się nie zgłosił?
- Przedsiębiorca złożył wniosek, ale nie uzyskał jeszcze wpisu. W mediach społecznościowych wstawił post, że organizuje zlot kamperów. Co w takiej sytuacji?
- Czy wniosek o wpis może złożyć małżeństwo?
2. Jak prowadzić ewidencję obiektów świadczących usługi hotelarskie? Wpływ wniosku do urzędu, wydawanie zaświadczeń o wpisie, odmowa wpisu do ewidencji, aktualizacja danych, wykreślenie z ewidencji. Omówienie przykładów związanych ze wpisem do ewidencji
2.1 Co powinien zawierać wniosek oraz jak weryfikować prawdziwość podanych w nim danych?
- Co powinien zawierać wniosek o wpis do ewidencji obiektów, w których świadczone są usługi hotelarskie?
- Czy nazwa firmy, miejsce noclegów, miejsce zamieszkania właściciela firmy powinny być we wpisie i we wniosku?
- Jakie załączniki powinny być załączone do wniosku?
- Czy wniosek powinien zawierać załącznik dot. pouczenia o składaniu nieprawdziwych informacji?
- Czy można przyjąć wniosek o wpis w formie ustnej? Jakie są zagrożenia związane z ustnym składaniem wniosków?
- Czy data wpisu jest datą rozpoczęcia działalności? Czy wniosek nie przewiduje daty? Czy rozporządzenie mówi o dacie rozpoczęcia? Jeśli na wniosku nie mamy zawartego terminu rozpoczęcia działalności, to czy możemy przyjąć, że rozpoczęcie następuje z dniem wpisania do ewidencji i będzie to poprawnie?
- Czy potrzebne są dokumenty poświadczające tytuł prawny do nieruchomości?
- Czy wszystkie załączniki podane we wniosku muszą zostać dostarczone?
- Czy musi być oświadczenie o wyrażeniu zgody na przetwarzanie danych osobowych?
- Jeśli przedsiębiorca ma cztery osobne domki, to czy może je zgłosić na jednym wniosku, czy powinny być na osobnych?
- Co zrobić z osobami, które dokonały wpisu w 2000 roku i brakuje oświadczeń? Czy można teraz skierować wniosek o aktualizację?
2.2 Kartoteka, karty rejestracyjne oraz archiwizacja dokumentacji prowadzonej podczas ewidencji
- Co powinny zawierać kartoteki przy ich zakładaniu?
- Przykładowa karta ewidencji - co powinny zawierać karty rejestracyjne/ewidencji?
- Procedura archiwizacji dokumentacji prowadzonej ewidencji obiektów, w których są świadczone usługi hotelarskie
- Czy numery należy zapisywać kolejno z zaznaczeniem roku? Czy co roku należy zaczynać od nowego numeru?
- Czy w naszej ewidencji dzielimy obiekty wg typu obiektu? Niektórzy stosują podział na np. domki letniskowe, kwatery agroturystyczne, pokoje gościnne itp. Natomiast w ewidencji elektronicznej GUS jest podział obiektów na obiekty zbiorowego zagospodarowania, pokoje gościnne, kwatery agroturystyczne - jak do tego podejść?
- Co zrobić w sytuacji, gdy zmienił się właściciel obiektu?
- Czy musi zostać założona nowa karta w przypadku, gdy wnioskodawca, który wcześniej miał zgłoszony obiekt do ewidencji gminnej, po pewnym czasie ma kolejny obiekt, ale pod innym adresem?
- Czy na wykreślony numer można ponownie wpisać obiekt?
- Co w sytuacji, gdy w ewidencji posiadamy ten sam obiekt wpisany dwa razy pod różnymi numerami - jeden w 2000 roku, a drugi w 2021?
- Czy ewidencję obiektów można rozpocząć od nr. 1 w danym roku?
- Czy można pod jednym numerem wpisać różne adresy obiektów, ale używające tej samej nazwy?
- W 2012 roku gmina XXX została podzielona na dwie osobne jednostki: XXX i YYY. Część obiektów hotelarskich dalej jest właściwa ze względu na obszar gminy, a część dot. gminy YYY została wykreślona z ewidencji gminy XXX. Jak należy postępować z kartami wykreślonych obiektów? Czy pozostawić je?
- Zgłoszenia do ewidencji były wpisywane do teczki „wspieranie działalności w zakresie turystyki i wypoczynku”. Karty ewidencyjne są przechowywane w segregatorach. Oryginalne zgłoszenia są przechowywane w ww. teczce, a kopie potwierdzone z oryginałem przy karcie. Czy takie rozwiązanie może być kontynuowane?
3. Zadania gminy w związku z prowadzeniem ewidencji
- Czy gmina ma obowiązek prowadzić ewidencję, jeśli przedsiębiorcy nie składają wniosków o wpis?
- PRZYKŁAD: gmina nie prowadzi własnej ewidencji obiektów, w których świadczone są usługi hotelarskie, natomiast korzysta z ewidencji prowadzonej przez urząd marszałkowski? Czy urząd również musi prowadzić własną ewidencję, czy może korzystać z ewidencji marszałkowskiej?
- Jakie są zadania gminy w związku z prowadzeniem ewidencji zgodnie z ustawą o usługach hotelarskich oraz usługach pilotów wycieczek i przewodników turystycznych?
- Czy urząd ma prawo domagać się wpisu do ewidencji przez przedsiębiorcę na podstawie ewidencji działalności gospodarczej?
- W jakich wydziałach powinna być prowadzona ewidencja obiektów, w których świadczone są usługi hotelarskie?
- Do czego zobowiązany jest urząd w związku z ewidencją obiektów, w których świadczone są usługi hotelarskie?
- Jakie możliwości/prawa ma urząd w związku z ewidencją obiektów, w których świadczone są usługi hotelarskie?
- Do jakich zapisów z ustaw należy się stosować podczas prowadzenia ewidencji?
- Co robimy w sytuacji, gdy przedsiębiorca nie zgłosi się przed rozpoczęciem świadczenia usług?
3.1 Jakie nazwysą dopuszczalnew ewidencji innych obiektów?
- Czy można wpisać do ewidencji nazwę obiektu z członem nazwy hotel/motel/pensjonat/schronisko?
- Czy w ewidencji mogą pojawić się takie obiekty jak condohotele lub aparthotele?
- Jak zarejestrować w ewidencji nazwy wykorzystywane do pozycjonowania np. na Bookingu?
- Jak przypisać adres, kiedy domek letniskowy go nie ma? Czy ma być to numer działki?
- Czy przedsiębiorca ma obowiązek oznaczyć odpowiednio pokoje gościnne w gospodarstwie domowym?
- Czy na wójcie/burmistrzu spoczywa obowiązek kontrolny obiektów, w których świadczone są usługi hotelarskie?
- Czy gmina może weryfikować dane o obiekcie poprzez np. strony internetowe (noclegowe), przez które przedsiębiorcy oferują zakwaterowanie?
- Jak postępujemy w przypadku glampingów?
- Na czym polega glamping?
- Czy domek turystyczny lub domek letniskowy jest rodzajem obiektu?
- Czy można odmówić wpisu przedsiębiorcy, który w nazwie ma hotelik, ale nie jest hotelem?
- PRZYKŁAD: pan chce zgłosić „pole kempingowe” pod nazwą własną obiektu „Kemping...”. Dzwonił do tutejszego urzędu marszałkowskiego i udzielili mu odpowiedzi, że powinien to zgłosić w gminie. Zadzwonił do gminy z pytaniem, jak dokonać takiego wpisu. Wpisu dotyczącego kempingu dokonuje UM. W gminie może zgłosić pole biwakowe, ale wtedy nazwa własna nie może brzmieć „Kemping...”. Przedsiębiorca ponownie dzwonił z prośbą o pismo, w którym mamy podać podstawę prawną, że nie możemy dokonać wpisu „pola kempingowego”. Co w takiej sytuacji?
- Jeżeli ktoś miał wpisaną agroturystykę pod nazwą „pensjonat”, to czy należy wystąpić o zmianę nazwy?
3.2 Wydawanie zaświadczeń o wpisie do ewidencji
- Czy osoba, która nie jest przedsiębiorcą, ale jest firmą zarządzającą apartamentami, może dostać zaświadczenia o wpisie do ewidencji? Jakie dane powinny znaleźć się na takim zaświadczeniu?
- Czy przed wydaniem zaświadczenia o wpisie do ewidencji przedsiębiorca ma obowiązek aktualizacji danych?
- Czy urząd może wydłużyć „termin ważności” zaświadczenia o wpisie do ewidencji? W jaki sposób wystawiać zaświadczenia, aby obejmowały one termin dłuższy niż 3 miesiące?
- Czy przy wpisie do ewidencji należy wydać decyzję? Czy tylko potwierdzenie przyjęcia wniosku? Czy należy wydawać na wniosek zaświadczenie o wpisie do ewidencji, czy przy każdy wpisie do ewidencji?
- Czy na zaświadczeniu o wpisie do ewidencji powinna być podbita urzędowa pieczątka i podpis urzędnika?
4. Omówienie powyższych zagadnień na przykładach
- Jak rozpatrzyć wniosek osoby, która prowadzi obiekt jedynie w sezonie letnim, natomiast w formie ciągłej i zorganizowanej? Czy wpisać taki obiekt do ewidencji?
- Jak rozpatrzyć wniosek osoby, która prowadzi działalność gospodarczą, ale nie ma gospodarstwa? Czy wpisać taki obiekt do ewidencji?
- PRZYKŁAD: przedsiębiorca składa wniosek o wpis pojedynczego apartamentu. Czy jeżeli złoży wnioski na kilka apartamentów w różnych odstępach czasu, to należy ewidencjonować te obiekty w wspólnej karcie rejestracyjnej, czy każdorazowo zakładać kolejną kartę?
- Jak wprowadzić do ewidencji dane o przedsiębiorcy, jeżeli wniosek składa sp. z o.o. (jest kilku właścicieli)? Czy zaświadczenie o wpisie do ewidencji wystawia się imiennie na każdego właściciela, czy może na nazwę spółki? Czy rodzaj spółki ma wpływ na wpis do ewidencji ? Czy istnieją jakieś zależności?
- Czy spółka partnerska może dokonać wpisu do obiektów noclegowych?
- PRZYKŁAD: osoba wnioskująca o wpis jedynie wydzierżawi działkę (nie jest jej właścicielem). Kto powinien złożyć wniosek o wpis do ewidencji? Czy osoba, która wydzierżawia powinna uzyskać zgodę na wpis osoby dzierżawiącej działkę?
- Czy należy zatwierdzić wniosek osoby, która prowadzi prywatne, nieodpłatne pokoje noclegowe dla pracowników? Czy w świetle przepisów nie jest to obiekt, który świadczy usługi hotelarskie? Jak rozpatrzyć taki wniosek?
- Czy rejestrować apartamenty, gdzie wniosek składa firma zarządzająca, a nie właściciel apartamentu?
- Odpowiedzialność za budynek - kto inny jest właścicielem budynku, kto inny prowadzi w nim działalność gospodarczą. Kto w tej sytuacji odpowiada za obiekt turystyczny i uzyskuje przychody zgodnie z przepisami? Jaka jest odpowiedzialność firmy/osoby, która nie jest właścicielem budynku, a zobowiązuje się do przestrzegania przepisów poprzez wpis do ewidencji? Czy wpisu powinien dokonać właściciel czy osoba, która dzierżawi?
- PRZYKŁAD: przedsiębiorca zgłosił do ewidencji 2 apartamenty. Z ustaleń na stronie internetowej oraz wywiadu z sąsiadami wynika, ze przedsiębiorca ma 10 apartamentów, z których 8 nie jest zgłoszonych do ewidencji. Co można zrobić w tym przypadku, aby wszystkie apartamenty zostały uwzględnione we wniosku?
- PRZYKŁAD: czy domek połączony z trzech budynków, gdzie każdy budynek ma własny numer traktować jako jeden obiekt, czy trzy?
- Jak wpisywać obiekty prywatne, ale lecznicze (nie jest to sanatorium, ale świadczące usługi lecznicze)? Czy należy kierować ich do innej ewidencji np. NFZ? Czy komercyjne świadczenie usług leczniczych jest podstawą do wpisu do ewidencji, jeżeli świadczą również usługi noclegowe?
- Jak wpisywać apartamenty? Jest jeden budynek, w którym są prywatne budynki mieszkalne, ale w tym samym budynku są również apartamenty. W jaki sposób wpisywać je do ewidencji?
- Czy rejestrować apartamenty, gdzie na jednej powierzchni jest kilka firm zarządzających?
- Noclegi krótkotrwałego zakwaterowania mogą być prowadzone w hotelach robotniczych. Czy taki hotel robotniczy można zarejestrować w ewidencji? Czy taki obiekt należy przekazać do urzędu marszałkowskiego?
- W związku z planowaną budową S19 dochodzą do nas sygnały, że niektóre obiekty mają być przemianowane na pracownicze. Jak wtedy potraktować taki obiekt?
- Jak wprowadzić do ewidencji dwóch przedsiębiorców, którzy prowadzą osobną działalność pod jednym adresem?
- Czy pracownik urzędu ma obowiązek informowania o konieczności dokonania wpisu przez przedsiębiorców, którzy mogą prowadzić obiekty?
- Czy jeśli zmienia się właściciel obiektu, to wpis starego wykreślamy z urzędu? Czy poprzedni właściciel musi złożyć wniosek o wykreślenie?
- PRZYKŁAD: nazwa przedsiębiorstwa to "domki u Anny" przy ulicy XYZ 3; na działce są trzy domki. Czy każdy domek musi mieć kolejny numer porządkowy? Czy domki muszą być wpisane oddzielnie do ewidencji?
5. Podmioty, które mogą wpisać się do ewidencji obiektów świadczących usługi hotelarskie – jakie mają obowiązki?
5.1 Przedsiębiorcy
- Jakie wymogi powinien spełniać przedsiębiorca, aby dokonać wpisu do ewidencji?
- Jakie druki oświadczenia muszą złożyć przedsiębiorcy przed wpisem do ewidencji?
- Ewidencję obiektów świadczących usługi hotelarskie prowadzi wydział działalności gospodarczej, który prowadzi również ewidencję działalności gospodarczej i ma informację, że ktoś prowadzi działalność świadczącą usługi hotelarskie, natomiast nie jest wpisany do ewidencji obiektów świadczących usługi hotelarskie. Co należy zrobić z takimi osobami? Jak reagować? Jak postąpić w takiej sytuacji?
- Czy osoba niebędąca rolnikiem, zamieszkująca na wsi, dzierżawiąca budynek mieszkalny od rodziców może prowadzić agroturystykę?
- Czy przedsiębiorca może w domu prowadzić agroturystykę, a w budynku obok działalność gospodarczą, polegającą na wynajmie pokoi?
- Czy osoba prowadząca działalność gospodarczą, posiadająca wpis do CEIDG, niemająca PKD dotyczącego wynajmu pokoi może prowadzić agroturystykę, jeżeli mieszka na wsi i posiada gospodarstwo rolne?
- Czy osoba fizyczna zatrudniona na podstawie umowy o pracę, nieprowadząca działalności gospodarczej, ale posiadająca gospodarstwo i płacąca składki ZUS może prowadzić agroturystykę?
5.2 Rolnicy
- Co oznacza status rolnika?
- Czy rolnik musi mieć wykształcenie rolnicze?
- Czy podczas wpisu brać pod uwagę hektar fizyczny, czy przeliczeniowy?
- Czy emerytowany rolnik również ma status rolnika?
- Gdzie rolnik może prowadzić agroturystykę? Czy może być to gospodarstwo domowe? Czy może to być budynek gospodarczy?
- Czy rolnik może wynajmować domek letniskowy w innej lokalizacji, czy jedynie w siedzibie gospodarstwa?
- Czy liczba pokoi ma znaczenie w przypadku rolnika, który prowadzi agroturystykę?
- Czy agroturysta powinien prowadzić książkę meldunkową?
- Czy rolnik może wnioskować o wpis jeżeli posiada grunty w innej gminie?
- Czy przedsiębiorca będący rolnikiem może prowadzić agroturystykę? Czy 5 pokoi w budynku mieszkalnym na wsi jest zwolnione z podatku od nieruchomości?
- Czy rolnik posiadający 5 pokoi - agroturystyka - musi zgłosić się do urzędu skarbowego?
- Jeśli rolnik zwiększył liczbę pokoi z 5 na 8, to czy opłaca podatek od całości?
- Co w sytuacji, gdy wszyscy, którzy mieszkają na wsi, mówią, że mają agroturystykę i nie rejestrują działalności gospodarczej ani nie płacą podatku od nieruchomości?
- Czy rolnik musi zamieszkiwać lub być zameldowany na terenie gminy, w której posiada budynek mieszkalny i chce prowadzić agroturystykę?
- Właściciel na swojej działce posiada 3 budynki mieszkalne. Czy w każdym może prowadzić gospodarstwo agroturystyczne, ponieważ twierdzi, że w jednym domu prowadzi on, w drugim córka, a w trzecim syn? Czy można prowadzić gospodarstwo agroturystyczne, nie będąc właścicielem domu mieszkalnego?
- Czy rolnik prowadzący agroturystykę, niebędący przedsiębiorcą, musi opłacać składki KRUS?
- Jakiego numeru wymagać od rolnika?
- Czy rolnik musi być właścicielem zgłaszanego obiektu? Co w przypadku, gdy nie jest przeprowadzone postępowanie spadkowe danego budynku, a spadkobiercy chcą zgłosić taki obiekt?
5.3 Inne przypadki
- PRZYKŁAD: niektóre obiekty funkcjonują bez działalności gospodarczej, inne funkcjonują z wpisem do centralnej ewidencji bądź w formie spółki. Ustawa mówi, że świadczyć usługi może przedsiębiorca lub rolnik, natomiast niektóre osoby nie prowadzą tego w formie działalności. Czy osoba, która zgłasza do urzędu skarbowego podatek zryczałtowany i posiada numer NIP, może prowadzić obiekt, który wpisany jest do ewidencji? Czy wymogiem jest prowadzenie obiektu w formie nieciągłej i niezorganizowanej?
- Czy osoba fizyczna, która prowadzi obiekt świadczący usługi hotelarskie może wpisać się do ewidencji?
- PRZYKŁAD: sytuacja dot. wpisu do ewidencji przez jednego wnioskodawcę jako spółka (wpis apartamentów) oraz jako rolnik (wpis pola namiotowego) Czy taka osoba może wnioskować o wpis do ewidencji? Jak rozpatrzyć taki przypadek?
- Czy jeśli osoba wynajmuje pokoje, to należy wpisać to do ewidencji? Czy rejestrujemy najem długoterminowy?
- Co z obiektami, które nie są wpisane do ewidencji, a mamy informację, że wynajmują pokoje?
- Czy osoba fizyczna mieszkająca na wsi może otworzyć kwatery agroturystyczne, czy tylko rolnik ma uprawnienia do prowadzenia obiektu agroturystycznego?
- Co zrobić po otrzymaniu pisma od wojewody, że obiekt zmienił zaszeregowanie na pensjonat, a my nie mamy wpisu?
- Jeżeli dom weselny posiada pokoje do wynajęcia, to czy powinniśmy go wpisać w ewidencji jako zajazd?
- Jeśli w obiekcie znajduje się 8 pokoi, ale nie ma całodziennego wyżywienia, to czy możemy potraktować ten obiekt jako inny obiekt świadczący usługi hotelarskie? Czy należy go traktować jako pensjonat?
- Czy osoba fizyczna, która wynajmuje jeden pokój, musi być przedsiębiorcą?
- Co w przypadku, gdy osoba wynajmująca twierdzi, że prowadzi działalność nierejestrowaną?
- Przy składaniu wniosku o wpis mamy wymóg okazania dokumentu tożsamości do wglądu. Jednocześnie informujemy, że można składać dokumenty osobiście lub za pośrednictwem poczty, co wyklucza opcję okazania dokumentu. Czy te zapisy przygotowane kilka lat temu wynikają z przepisów, czy zostały ustalone przez jakiegoś pracownika? Czy okazanie dokumentu tożsamości jest obowiązkowe?
- Jak wygląda sprawa z noclegami dla uchodźców z Ukrainy?
- Czy gmina może wynajmować pokoje w swoich obiektach, np. świetlicach wiejskich?
- Jeśli ktoś ma kilka domków do wynajęcia, to czy określając liczbę pokoi uznajemy, że jeden domek to jeden pokój?
6. Zagadnienia związane z prowadzeniem ewidencji obiektów świadczących usługi hotelarskie
- Jakie to są obiekty inne niż hotelarskie?
- Co to jest obiekt hotelarski w rozumieniu ustawy?
- Kto to jest gestor obiektu? Kto może być gestorem obiektu turystycznego w Polsce? Gdzie znaleźć w przepisach informacje na ten temat?
- Jakie obowiązki ma gestor?
- Czym się różni gestor od właściciela lub od osoby odpowiedzialnej za obiekt w odniesieniu do przepisów budowlanych?
- Co oznacza najem krótkotrwały? Jakie kryteria powinny zostać spełnione w związku z najmem krótkotrwałym?
7. Obiekty podlegające ewidencji – wymogi odnośnie obiektu oraz odbiór budynku przez sanepid/straż pożarną/nadzór budowlany; nazwy, oznakowanie i kontrola obiektów; podatek od obiektu
7.1 Jakie wymogi muszą spełniać obiekty, w których świadczone są usługi hotelarskie, aby móc wpisać je do ewidencji?
- W jaki sposób sprawdzić, czy obiekt fizycznie istnieje?
- Czy do ewidencji jest niezbędna opinia sanepidu?
- Czy można wymagać załącznika do wniosku potwierdzającego odbiór obiektu przez sanepid/straż pożarną/ nadzór budowlany?
- W jaki sposób sprawdzić, czy obiekt spełnia przepisy ppoż. podczas kontroli?
- Kto powinien dokonać analizy dokumentów potwierdzających spełnienie wymagań ppoż.?
- Czy komisja kontrolna musi być w każdej gminie? Czy komisja jest powoływana do odwołania, czy na każdy rok?
- PRZYKŁAD: czy jest wymagana opinia sanepidu, gdy przedsiębiorca/agroturystyk ma tylko jeden pokój? Czy zgodne z prawem będzie dokonanie wpisu bez odbioru sanepidu?
- Skargi/zgłoszenia o złym stanie obiektu/łamaniu przepisów prawa przez właściciela itp. Jeżeli do urzędu wpływa skarga na dany obiekt, to czy urząd ma obowiązek zgłosić sprawę na policję, straż pożarną, do sanepidu? Czy leży to po stronie osoby, która zgłasza skargę?
- Czy musimy pobierać załącznik o spełnianiu minimalnych wymagań, czy wystarczy oświadczenie na wniosku, że obiekt spełnia minimalne wymagania?
- Jeśli do tej pory nie był wymagany załącznik o spełnianiu minimalnych wymagań, to czy teraz należy wezwać do uzupełnienia/aktualizacji i pobrać taki załącznik?
- Czy należy wpisać obiekt do ewidencji jeżeli osoba prowadząca obiekt wynajmuje pokoje dla pracowników, ale nie swoich?
- Czy jeśli nie ma tabliczek, to jest to łamanie prawa?
- Skoro mamy sprawdzać adres, to co powinniśmy zrobić, jeśli mamy dwa wnioski pod jednym adresem - 10 pokoi wynajmuje córka, a 12 ojciec. W jaki sposób mamy założyć kartę? Co należy zrobić?
7.2 Odmowa wpisu do ewidencji obiektów świadczących usługi hotelarskie
- Czy można odmówić wpisania do ewidencji?
- Na jakiej podstawie można odmówić przedsiębiorcy/rolnikowi wpisania do ewidencji?
- Na jakiej podstawie odmówić osobom fizycznym wpisu do ewidencji? Jaka jest podstawa prawna odmowy wpisu do ewidencji?
- Co, jeśli wcześniej dopisane zostały obiekty, które prowadzone są przez osoby fizyczne?
- PRZYKŁAD: właścicielami domu są dwie osoby - mąż i żona. Dom nie jest podzielony na połowy. Mąż wynajmuje 5 pokoi z tego domu i żona wynajmuje 5 pokoi, jako osobni przedsiębiorcy. Zarówno kobieta, jak i mężczyzna dokonali wpisu do ewidencji na ten sam adres. Jak odnieść się do takiej sytuacji? Czy można odmówić wpisu?
- Czy należy wydawać decyzję przy odmowie? SKO to zakwestionowało. Wpis jest czynnością materialno-techniczną i przysługuje skarga do sądu administracyjnego
7.3 Aktualizacja danych przez przedsiębiorców/rolników
- Jakie dokumenty powinny być przedłożone w trakcie aktualizacji danych w ewidencji?
- Czy przedsiębiorca powinien zgłaszać do ewidencji: remont obiektu, aktualizacje liczby pokoi? Jak weryfikować takie zmiany?
- Jak ewidencjonować obiekty, w których zmienia się właściciel? Czy wystarczy nanieść korektę?
- Co obiektami, które są wpisane do ewidencji od 20 lat, natomiast dane o nich nie są aktualizowane?
- Czy można wystąpić o uzupełnienie minimalnych wymagań?
- Co w przypadku, gdy przedsiębiorca zgłosił obiekt pół roku temu do ewidencji, ale w dalszym ciągu nie prowadzi w nim usług noclegowych?
7.4 Wykreślenie z ewidencji na wniosek oraz z urzędu
- Czy wykreślenie z rejestru następuje z urzędu, jeżeli ktoś przez rok nie prowadzi działalności?
- Jak weryfikować to, czy ktoś nie prowadził działalności przez rok? Jakie uprawnienia ma osoba, która prowadzi ewidencję do weryfikacji takich informacji?
- PRZYKŁAD: przedsiębiorca, który wpisał się do ewidencji, powinien powiadomić wójta/burmistrza, że należy wykreślić go z ewidencji, jeżeli nie prowadzi już działalności. Co robić, jeżeli taki przedsiębiorca nie zgłosi, by wykreślić go z ewidencji? Czy urząd na własną odpowiedzialność może wykreślić przedsiębiorcę z ewidencji?
- Co w przypadku, kiedy właściciel obiektu jest poszukiwany listem gończym? Czy możemy wykreślić taki obiekt z ewidencji?
- Jak wygląda wykreślenie obiektu z urzędu? Czy wystarczy wpis tylko w karcie, że z danym dniem jest wykreślony?
- Co w sytuacji, gdy w naszej ewidencji znalazł się pensjonat wpisany kilka lat temu i nie wykreślony, pozostała nazwa a zmienił się już właściciel?
- Przedsiębiorca zmarł kilka lat temu i dalej jest wpisany w ewidencji. W jaki sposób powinniśmy wykreślić ten obiekt ?
- Jeżeli mamy informację, że właściciel sprzedał obiekt wpisany do ewidencji, z poprzednim ani z nowym właścicielem nie mamy kontaktu, a wiemy, że nikt tam nie prowadzi już wynajmu, to czy wykreślamy go z ewidencji bez decyzji?
- Czy można wykreślić z urzędu obiekty, które są wpisane do ewidencji, a przedsiębiorcy są już wykreśleni z CEIDG?
- Czy wykreślenie obiektu z ewidencji może odbyć się poprzez informację telefoniczną? Czy wypis musi być pisemnie?
8. Pole biwakowe – ewidencja, kategoryzacja oraz porównanie
- Czy nazwa "pole biwakowe" powinno być uregulowane uchwałą rady?
- Jakie wymogi musi spełnić pole biwakowe?
- Jaka jest kategoryzacja pól biwakowych?
- Jakich dokumentów wymagać od przedsiębiorcy, który chce wpisać do ewidencji pole biwakowe?
- Jakie są różnice między polem biwakowym, polem namiotowym a kempingiem?
- Jak określić liczbę miejsc noclegowych na polu namiotowym? Czy wnioskodawca ma policzyć, ile w przybliżeniu namiotów zmieści się na polu?
- Co z miejscami postojowymi w lasach, gdzie można sobie ustawić przyczepę, namiot i odpoczywać na łonie natury?
- Jaka jest procedura kategoryzacji pola namiotowego? Wszczęcie procedury, wydawanie decyzji
- W jakim terminie należy dokonać oceny spełnienia wymagań przez obiekt?
- PRZYKŁAD: we wniosku obiekt został nazwany polem namiotowym z możliwością przyłączenia przyczep kempingowych. Czy można wpisać taki obiekt do ewidencji obiektów świadczących usługi hotelarskie? Czy obiekt powinien być wpisany do innej ewidencji?
- Czy na pole biwakowe powinna być odrębna ewidencja? Co w przypadku, gdy pole biwakowe mamy wpisane do ewidencji innych obiektów?
- Czy do zaszeregowania pola biwakowego trzeba zarządzeniem prezydenta powołać komisję?
- Co zrobić z polem biwakowym, które jest wpisane, ale nie ma zaszeregowania?
- Czy decyzje o zaszeregowaniu wydajemy do 30 dni?
- Przez kogo powinny być potwierdzone za zgodność z oryginałem kopie decyzji dołączane do wniosku o wpis do pól biwakowych?
- Czy gmina musi mieć regulamin pól biwakowych?
- Jaka jest podstawa prawna przyjęcia uchwały dotyczącej regulaminu porządkowego pól biwakowych?
- Jeżeli właścicielem terenu i zarządcą pola biwakowego jest prywatny przedsiębiorca, to czy tworzy on swój regulamin? Czy gmina narzuca swój regulamin uchwałą?
- Czy w ewidencji musimy mieć odrębną numerację do wpisu pól biwakowych?
9. Planowane zmiany w przepisach, dotyczące ewidencji obiektów świadczących usługi hotelarskie
- Dlaczego tak ważne jest uregulowanie ustawy o usługach hotelarskich oraz dyrektywy o usługach cyfrowych odnośnie turystycznego najmu krótkoterminowego?
- Czego będą dotyczyć planowane zmiany w przepisach prawa dotyczące prowadzenia ewidencji innych obiektów, w których są świadczone usługi hotelarskie?
Prowadzący
Grzegorz Stodolny - główny specjalista w Biurze Przedsiębiorczości i Działalności Gospodarczej w UM Zielona Góra. Praktyk z 20 letnim stażem w administracji publicznej. Od 20 lat zajmujący się ewidencją działalności gospodarczej, a od ponad12 lat Centralną Ewidencją I Informacją o Działalności Gospodarczej (CEIDG). Od ponad 7 lat zajmuje się ewidencją innych obiektów hotelarskich, wdrażając w 2016 roku nowe Karty Usług Publicznych oraz nowe wnioski i karty ewidencyjne. Chętnie dzielący się swoją wiedzą i doświadczeniami z kolegami i koleżankami z Biura oraz innych Urzędów na terenie województwa i nie tylko. Absolwent Uniwersytetu Zielonogórskiego na kierunku Zarzadzanie i Marketing, od wielu lat współpracujący z Ministerstwem do spraw gospodarki (liczne udziały w szkoleniach, seminariach i webinarach, konsultacjach) – stacjonarnie i online. Ponadto od wielu lat wspólnie z Zakładem Ubezpieczeń Społecznych, Urzędem Statystycznym, Urzędem Skarbowym, Biurem Karier Uniwersytetu Zielonogórskiego, Urzędem Marszałkowskim oraz Organizacjami wspierającymi przedsiębiorców (Lubuskim Funduszem Poręczeń Kredytowym oraz Lubuskim Funduszem Pożyczkowym) – aktywnie zaangażowany w zakresie współorganizacji i prowadzenia szkoleń i konferencji dla przedsiębiorców oraz osób planujących założyć własną firmę.
Prawa autorskie do niniejszego programu przysługują Private Corporate Consulting Sp. z o.o. Udostępnianie, kopiowanie i przerabianie niniejszego programu bez pisemnej zgody Private Corporate Consulting Sp. z o.o., zagrożone jest odpowiedzialnością karną oraz cywilną.