Wideoszkolenie: Służebność przesyłu

Fragment ze szkolenia

Zobacz wideo >>

W programie m.in., wybrane zagadnienia:

• Jak skutecznie zabezpieczyć interes gminny w umowie ustanowienia służebności?
• Czy w przypadku zmiany przedsiębiorstwa przesyłowego na danym terenie bieg zasiedzenia jednego przedsiębiorcy przechodzi na następcę?
• Czy ustanowiona służebność na drodze wewnętrznej uniemożliwia upublicznienie takiej drogi?
• Kto ponosi koszty operatu? Gmina?
• Czy na działce, która jest w dzierżawie, np. przez rolnika, można teraz ustanowić służebność przesyłu?
• Jak określić służebność na przyłączu wodociągowym oraz czy ustalamy na nim służebność? Czy w przypadku awarii na sieci, gdzie jest ustanowiona służebność, gmina nie będzie już pobierać żadnej opłaty za zajęcie nieruchomości w celu usunięcia awarii?
• Czy można dochodzić odszkodowania za bezumowne korzystanie z gruntu, gdy gmina wydała zgodę na budowę sieci, nie regulując w tej zgodzie kwestii odpłatności?

Wzory pism, jakie otrzymają uczestnicy:

Szczegółowy program szkolenia:

Pytania, na które odpowiedzieliśmy podczas ostatniego terminu szkolenia:

• Czy gmina może zezwolić na budowę na podstawie zezwolenia, czy musi być umowa notarialna?
• Co ze starą infrastrukturą? Przedsiębiorca chce ustanowienia służebności - urządzenie wchodzi w skład przedsiębiorstwa, ale nie ma dokumentu, z którego wynika jednoznacznie, że urządzenie stanowi własność przedsiębiorcy, ale jest wola stron do uregulowania sprawy
• Czy w zakresie służebności wskazywać opcję „rozbudowa”?
• Została ustanowiona służebność na drodze wewnętrznej, a następnie droga ta została uchwałą rady zaliczona do kategorii drogi publicznej. Jaki dokument dla sądu wieczystoksięgowego będzie podstawą do wykreślania z działu III służebności przesyłu? Uchwała rady gminy o zaliczeniu drogi do kategorii drogi publicznej czy umowa cywilnoprawna zawarta pomiędzy stronami (właścicielem i przedsiębiorcą)?
• Czy możemy ustalić stawki na urządzenia?
• Czy służebność przesyłu można ustanowić na działce drogowej bez nadanej kategorii dróg publicznych (droga wewnętrzna)?
• Jakie zagrożenia występują przy obciążeniu służebnością drogi wewnętrznej?
• Czy są jakieś przeciwskazania w ustanowieniu służebności przesyłu na nieruchomości nie oznaczonej użytkiem „dr”, a przeznaczonej w MPZP pod drogę?
• Co w sytuacji budowy drogi i zmiany użytku gruntowego działki obciążonej służebnością na użytek „dr”? Czy służebność wygasa i pobierane są opłaty za umieszczenie urządzeń w pasie drogowym? Kto ponosi koszty przebudowy urządzeń?
• Służebność przesyłu a uporządkowanie działki przez gestora sieci po zakończonych pracach ziemnych. Czy gestor sieci może w nieskończoność prowadzić pracę remontowe na nieruchomości obciążonej służebnością?
• Czy opisujemy szczegółowo przebieg trasy sieci w protokołach, tak żeby czytając księgę wieczystą można było zlokalizować, w którym miejscu przebiega?
• Czy można ustanowić służebność na udziale? Czy możemy wyrazić zgodę na ustanowienie służebności przesyłu w stosunku do swojego udziału?
• Czy przedsiębiorca ponosi koszt sporządzenia wyceny? Czy pozostaje to po stronie gminy?
• Czy możemy zaniechać dochodzenia służebności w przypadku krótkich odcinków?
• Czy można wymagać wynagrodzenia wyższego niż określone w operacie szacunkowym?
• Czy wynagrodzenie za służebność powinno być pobrane jednorazowo za cały okres służebności? Czy może być pobierane okresowo raz w roku?

Nowości w programie

• Czy możemy zabezpieczyć się przed poniesieniem kosztów przełożenia kabli w przypadku, gdy właściciel (gmina) będzie prowadziła remont bądź rozbudowę drogi? Jak zapisać w umowie, żeby to PGE przełożyło kable i poniosło wszystkie koszty z tym związane?
• Zmiana kategorii drogi na drogę publiczną po 10 latach od ustanowienia służebności przesyłu na działce, która wcześniej nie była drogą. Czy musimy zwrócić część kwoty za ustanowienie służebności przesyłu? Jak to wyliczyć, jeśli służebność była ustanowiona na czas nieokreślony, a kwota wynagrodzenia była jednorazowa? Gazownia nie chce się zgodzić na zapis, że po zmianie kategorii drogi na drogę publiczną lub wybudowaniu drogi publicznej, nie będzie rościła praw do zwrotu wniesionego wynagrodzenia z tyt. ustanowionej służebności
• Czy w przypadku, gdy na etapie projektowania gmina wyraziła zgodę na korzystanie z nieruchomości w celu wykonania czynności związanych z budową przyłącza gazowego i zobowiązała inwestora do wystąpienia o czasowe zajęcie terenu na 7 dni przed rozpoczęciem prac oraz do uiszczenia ustalonej opłaty za korzystanie z nieruchomości, uzależnionej od czasu i pow. zajętego terenu, to czy wówczas możemy mówić o dorozumianej zgodzie i nie możemy pobierać opłat za bezumowne korzystanie od czasu wykonania inwestycji (lata 2018 - 2020)?
• Czy gmina może sprzedać PGE taka nieruchomość, na której została wybudowana stacja transformatorowa? Czy gmina może naliczyć opłatę za bezumowne korzystanie z nieruchomości?
• Jaki jest zakres zasiedzianej służebności przesyłu? Czy tylko uprawnienie do dalszego korzystania z nieruchomości? Czy także prawo do lokalizowania kolejnych sieci w tym pasie służebności?
• Czy można podjąć uchwałę o nadaniu kategorii drogi publicznej, gdy na przedmiotowej nieruchomości ustanowione są służebności?
• Na działce miejskiej o nieuregulowanym stanie prawnym, na której znajdują się tory kolejowe, minister infrastruktury wydał decyzję, że dana działka jest terenem zamkniętym. Z podstawy prawnej, przywołanej w tej decyzji, nie wynika w żaden sposób, że uznanie za teren zamknięty, zastrzeżony ze względu na obronność i bezpieczeństwo państwa, wyłącza możliwość ustanowienia służebności. Czy na takim terenie możemy ustanowić służebność przesyłu?
• Służebności zasiedziana, a nie przez nas ustanowiona. Czy przedsiębiorstwo ma prawo do lokalizowania kolejnych sieci w tym pasie? Czy może skablować linię napowietrzną?
• Czy rzeczoznawcy powinni się stosować do standardu wyceny „określanie wartości służebności przesyłu (…) przez przedsiębiorców przesyłowych”?
• Czy przy służebności przesyłu możemy „wymusić” służebność przejścia i przejazdu do pasa służebności przesyłu?
• Czy przy ustalaniu wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu można stosować cennik ze stawkami zamiast operatu szacunkowego?
• Czy do gminy należy decyzja o to, czy opieramy się na operacie dostarczonym od inwestora czy zlecamy własny?
• Jeżeli w cenniku są wyszczególnione poszczególne elementy wynagrodzenia, to czy cennik sporządzony będzie przez uprawnionego rzeczoznawcę?
• Czy wynagrodzenie można rozkładać na raty? Czy ustalać opłaty roczne?
• Jeżeli inwestor złoży wniosek o ustanowienie służebności wraz z mapą, zaznaczonym pasem technologicznym i parametrami oraz dołączonym operatem, to można tę sprawę załatwić w takiej skróconej formie? Czy jednak rozbić to po kolei na wniosek, zgodę na projekt?
• Czy każda służebność musi być zawarta osobnym aktem notarialnym? Czy w jednym akcie można zawrzeć kilka służebności?

Najbardziej problematyczne przypadki

• Jak rozpocząć regulację statusu urządzeń przesyłowych będących już na nieruchomościach gminnych?5
• W jaki sposób wycenić służebność?
• Gmina nabyła nieruchomość. Na nieruchomości zlokalizowana jest sieć wodociągowa. Gmina planuje inwestycję, ale nie jest uregulowana służebność przesyłu. Sieć wodociągowa jest własnością przedsiębiorstwa i konieczne jest jej przebudowa. Przedsiębiorstwo nie wyda zgody na przebudowę, dopóki nie ustanowimy nieodpłatnej służebności. Gmina jest udziałowcem. Wiadome jest, że przedsiębiorstwo zasiedziało służebność na starym biegu. W jaki sposób ustanowić odpłatną służebność przesyłu w tej sytuacji?
• Co to jest współczynnik "K" w operatach i jakie ma znaczenie?
• Jak skutecznie uzyskać informację od przedsiębiorstwa przesyłowego na temat sieci usytuowanych na gruntach gminnych?
• Jak pozyskać tytuł prawny do urządzeń przesyłowych na nieruchomościach wspólnych -wspólnoty mieszkaniowe, spółdzielnie?
• Jak wyliczyć wynagrodzenie za ustanowienie służebności przesyłu?
• Jak wyliczyć wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z nieruchomości?
• Czy okres, na jaki można zawrzeć umowę obligacyjną, jest regulowany w prawie? Co w przypadku umowy nienazwanej? W przypadku umowy dzierżawy zgodnie z ustawą o gospodarce nieruchomościami umowy można zawierać do trzech lat na podstawie zarządzenia wójta. Czy powyżej trzech lat trzeba za każdym razem podejmować uchwałę Rady Gminy?
• Czy bieg zasiedzenia nie powinien być liczony od ustawy komunalizacyjnej z maja 1990 roku?
• Czy z tytułu zasiedzenia służebności właściciel gruntu otrzyma jakieś odszkodowanie?
• Jak gmina może uniknąć roszczeń mieszkańca, który składa wniosek o zwrot za korzystanie z jego terenu (dotyczy sieci przesyłowych, urządzeń należących do gminy, które przebiegają przez nieruchomość mieszkańca)?
• Na jakiej podstawie i w jaki sposób zminimalizować wysokość roszczenia?
• Jakie są tytuły prawne do nieruchomości? Kto ponosi koszty operatu szacunkowego? Kiedy nie ustanawiamy służebności?
• Kiedy można ustanowić służebność przesyłu, a kiedy można zawrzeć umowę dzierżawy czy użyczenia?
• Jakie są roszczenia związane ze służebnością przesyłu?
• Czy można ustanowić nieodpłatnie służebność przesyłu?
• Czy można ustanowić służebność na użytkowaniu wieczystym?
• Kiedy przedawnia się roszczenie z tytułu służebności przesyłu?
• Czy gminę można uznać za przedsiębiorcę przesyłowego?
• Czy można ustanowić służebność na drodze?
• Jak pozyskać tytuł prawny do urządzeń przesyłowych na nieruchomościach wspólnych - wspólnoty mieszkaniowe, spółdzielnie?
• Jaka powinna być szerokość pasa służebności przesyłu?
• Co powinno zawierać wynagrodzenie za ustanowienie służebności?
• Jak szybko weryfikować operaty szacunkowe określające wartość służebności przesyłu?
• Jak skutecznie zabezpieczyć interes gminny w umowie ustanowienia służebności?
• Jak uzyskać większy dochód ze służebności?
• Jak przeprowadzić postępowania dotyczące ustanowienia służebności dla nowo realizowanych inwestycji?
• Ile czasu zostało do zasiedzenia służebności przesyłu przez spółki przesyłowe na nieruchomościach gminnych?
• Od kiedy liczymy bieg terminu zasiedzenia służebności na nieruchomościach gminnych?
• Jak bronić się przed zarzutem zasiedzenia służebności przez spółki przesyłowe na nieruchomościach gminnych?
• Jak wyliczyć wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z nieruchomości?
• Jak bronić się przed roszczeniem o zapłatę wynagrodzenia za bezumowne korzystanie?
• Jak właściwie przeprowadzić postępowanie administracyjne w trybie art. 124 i nast. UGN (ustawa o gospodarce nieruchomościami)?
• Jaki jest stosunek procedury wywłaszczenia do procedury ustanowienia służebności?
• Czy inwestor może wymusić podpisanie umowy na służebność przesyłu przed wnioskiem na umieszczenie urządzenia? Jak wydać decyzję w tej sytuacji?
• Kiedy powinien być złożony wniosek o ustanowienie służebności pod planowane inwestycje – kiedy już jest pozwolenie na budowę, czy może wcześniej w momencie koncepcji tej budowy?
• Jakie są zasady ustalania odszkodowań za bezumowne korzystanie?
• Co zawrzeć w porozumieniu z właścicielami gruntów a osobą, na którą tę służebność należy ustanowić?
• Właściwe usytuowanie służebności przesyłu w procesie umieszczenia urządzeń sieciowych na cudzym gruncie
• Zasady ustanawiania służebności przesyłu na gruntach stanowiących przedmiot: własności wspólnoty mieszkaniowej albo gruntowej oraz będących w zarządzie lasów państwowych, współwłasności ułamkowej lub ustawowej
• Czy przy sprawach związanych z udostępnianiem terenów prywatnych na inwestycje służące mieszkańcom, możemy załatwiać sprawę tylko na drodze dobrych relacji z ludźmi?
• Umowa dzierżawy: kiedy stosować, w jakich sytuacjach?
• Czy umowa na służebność przesyłu może nastąpić w drodze decyzji administracyjnej?
• Czy służebność może być ustanowiona na czas nieokreślony?
• Czy jest możliwe, aby gmina podpisywała umowy tylko na bezpłatne korzystanie?
• Kiedy możemy stosować umowy obligacyjne?
• Jak interpretować zapisy k.c.?
• Jak postąpić w przypadku działki, która stanowi współwłasność kilku podmiotów w tym gminy, na której zlokalizowany jest np. gazociąg, natomiast pozostali właściciele - w tym przypadku osoby prywatne - nie wyrażają zgody na ustanowienie służebności (pozostali właściciele są z odległych miejscowości, nie chce im się angażować w tę sprawę, ewentualne zyski są zbyt małe). Gmina już przyjęła stosowne uchwały, natomiast nie może tej sprawy zakończyć - jak postąpić?
• Czy w umowie na służebność przesyłu gmina może zawrzeć zapis np. z gazownią, zakładem energetycznym, że w przypadku przebudowy odcinka, zakład ten ma obowiązek przenieść urządzenia przesyłowe w inne miejsce i ponieść koszty tej inwestycji? (np. z powodu przebudowy czy zmiany zagospodarowania terenu przez gminę)
• Co w sytuacji kiedy służebność przesyłu została ustalona w formie umowy służebności drogi koniecznej np. na linię energetyczną?

Procedura ustanawiania służebności przesyłu

• Wzory umów na służebność przy realizacji inwestycji przez gminę na działkach prywatnych
• Czy w 2006 r. były już podstawy do ustanowienia służebności przesyłu?
• Czy taką umowę można rozszerzać (np. dotyczy słupów energetycznych, a konkretnie uszczegółowienia w zakresie dostępu w przypadku awarii, konserwacji, w jakim pasie technologicznym) bez rozwiązywania poprzedniej, czy to jest zgodne z prawem? Czy właściwe byłoby zawarcie kolejnej?
• Czy w akcie notarialnym na służebność musi być podana kwota wynagrodzenia? Jak ustosunkować się do propozycji inwestora, aby w akcie notarialnym wpisać bezpłatne korzystanie, a wynagrodzenie później zostanie wypłacone bez tego zapisu? (Jako powód braku zapisu inwestor podaje, że właściciele działek w tym gmina będą zobowiązani zapłacić podatek od wzbogacenia)
• Jak postępować w przypadku roszczeń i chęci uregulowania spraw dotyczących umieszczania urządzeń przez firmy energetyczne w latach 60 i 70, w przypadku braku dokumentacji w gminach?
• Egzekwowanie kosztów służebności przesyłu od wybudowanych 20, 30 i więcej lat temu sieci elektroenergetycznych

Zasiedzenie służebności – przykłady orzecznictwa

• Czy opłaca się gminie starać o uregulowanie służebności nieustalonej wcześniej np. w sytuacji gdy firmy te powołują się na zasiedzenie?
• Kiedy można zastosować pojęcie zasiedzenia i co to oznacza dla gmin?
• Jakie przesłanki są potrzebne, aby sprawa uległa przedawnieniu 20, 30 lat wzwyż?
• Czy przed 1990 r. państwowy zakład energetyczny mógł zasiedzieć grunty, czyli jeszcze przed ich skomunalizowaniem? Czy zasadne w tej sytuacji jest staranie się gmin o odszkodowanie od zakładów energetycznych, za korzystanie przez nie z gruntów gminnych?
• Czy gminy jako jednostki samorządu terytorialnego prowadzą działalność gospodarczą? Ważne w przypadku ubiegania się o ustanowienie służebności przesyłu wstecz
• Jak postępować w przypadku innych umów, np. na elektrownie wiatrowe?
• Służebność przesyłu, a nieuregulowany stan prawny - rozbieżność KW ze stanem faktycznym, brak możliwości ustalenia właściciela gruntu lub miejsca jego pobytu - sposoby działania
• Jakie są możliwości pozyskania informacji czy dana nieruchomość jest obciążona służebnością w przypadku, gdy w dziale III brak wpisu, a nie mamy dostępu do aktu notarialnego. Czy jest jeszcze jakiś dokument potwierdzający, że dana nieruchomość została obciążona służebnością bądź na jej rzecz została ustanowiona służebność? Gdzie szukać tych dokumentów?
• Czy zasadne jest ustanawianie odpłatnej służebności w przypadku wykonania przyłączy np. wodociągowych na działkach gminnych, w których biegnie sieć na rzecz właścicieli działek przyległych, którzy takie przyłącze wykonują do prywatnej posesji? Jaka powinna być procedura i stanowisko gminy w przypadku wykonywania przyłączy na działkach niebędących drogami?
• Czy jeśli prywatna osoba wykona przyłącze kanalizacyjne na swój koszt, to później musi przekazać je na własność gminie lub spółce wodnej?
• Czy inwestor może dokonać przesyłu na drogach wewnętrznych i publicznych wymagając dzierżawy tych terenów - np. gmina chciałaby wydać decyzję administracyjną, ponieważ obawia się, że inwestor posiadając umowę dzierżawy np. ogrodzi teren i mieszkańcy nie będą mieli dostępu do swoich posesji - jakie zagrożenia?
• Jak zastosować przepisy KC w przypadku służebności przesyłu na drogach wewnętrznych?
• Zasady ustanawiania służebności na drogach - dlaczego nie ustanawiamy służebności przesyłu na drogach publicznych?
• Jak bronić się przed warunkami jakie zakład energetyczny bądź gazownia narzuca gminie po podpisaniu umowy np. inwestorzy nie kontaktują się z gminą i nie informują o swoim wejściu w pas drogowy podczas prac – zakres kompetencji i możliwości gminy
• Przymusowe wejście przedsiębiorstwa przesyłowego na grunt w celu realizacji inwestycji przy braku zgody właściciela
• Jak wyliczać wartości w operatach? Czy należy sporządzić operaty szacunkowe na koszt właściciela nieruchomości oraz zamówić właściwe dokumenty, a następnie obliczoną wartość służebności przesyłu (dodać do tego koszty operatu i dokumentacji) przedstawić właścicielowi sieci?
• Kto będzie ponosił koszty wyceny np. w przypadku inwestora, który przez działki gminne i osób prywatnych chce przeprowadzić linie energetyczne?
• Jak sobie radzić ze z naliczaniem stawek za służebność przesyłu? Jakie są zasady dla gmin przy braku wytycznych naliczaniu stawek? Czy gmina może sama ustalić stawki?
• Jak ocenić oszacowanie wartości służebności przesyłu wykonanej przez rzeczoznawcę przy różnych wytycznych i różnych podejściach? Czy gmina jest zobowiązana zapoznać się z wyceną zaakceptować ją, czy nie?
• Różnice między wynagrodzeniem, a odszkodowaniem
• W jaki sposób „przymusić” właściciela sieci do ustanowienia służebności na działkach gminnych – zgoda na umieszczenie sieci w działkach gminnych była, ale nikt nie zastanawiał się nad regulacją prawną sieci i nie podjęto do tej pory działań mających na celu ustanowienie służebności przesyłu. Jakie mamy możliwości „przymuszenia” właściciela sieci do przystąpienia do aktu notarialnego (poza oddaniem sprawy do sądu)?
• Jakie jest ryzyko ustanowienia służebności wstecz, uregulowania prawne, jakie straty?
• Jakie narzędzia prawne posiada gmina do wyegzekwowania od przedsiębiorcy ustanowienia służebności?
• Jakie są zasady ustalania odszkodowań za bezumowne korzystanie?
• Co w przypadku gdy kiedyś właściciel nie miał żadnych pretensji, a teraz żąda ustanowienia służebności? (W jakich sytuacjach i przedziałach czasowych)
• Jak przygotować się do roszczeń o zapłatę lub usunięcie urządzeń przy starym przebiegu na gruntach prywatnych? Ile czasu jest na dochodzenie roszczeń? Jakie dodatkowe warunki trzeba spełnić? Jak postępować, kiedy zmienił się właściciel działki?
• Cel publiczny - co kryje się pod tym pojęciem? Jakie opłaty obowiązują w przypadku inwestycji celu publicznego?
• Kiedy możemy mówić o celu publicznym, jakie wytyczne i wymagania przy ustanawianiu służebności przesyłu?
• Wycena nieruchomości do celów naliczania opłaty za służebność w przypadku bezumownego korzystania z gruntu
• Omówienie wzorów uzgodnień przy wejściu inwestycji celu publicznego na działki prywatne
• Jakie są zasady, jeżeli inwestycja przechodzi przez mienie komunalne? Jakie umowy zastosować w tym konkretnym przypadku? Umowę o udostępnienie gruntu, czy umowę o służebność przesyłu? A może akt notarialny?
• Jakie opłaty obowiązują? Czy gmina może sama ustalić stawki?
• Jaka powinna być forma udostępniania terenu?
• W jaki sposób zastosować przepisy ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami – co jest w niej zawarte, z czym mogą być problemy? Ustawa nie mówi o wszystkim jest bardzo niespójna
• Czy w przypadku np. zakładu energetycznego możemy mówić o udostępnieniu terenu ze względu na „cel publiczny”?
• Co zrobić w przypadku braku zgody mieszkańca na kanalizację? Mieszkańcy chcą kanalizacji, ale nie przez swoje działki
• Jak postępować w przypadku, gdy np. okazało się, że współwłaścicielka wcześniej uzgodniła przebieg sieci i teraz żąda jej przeniesienia? Wyroki w podobnych sprawach są różne. Jakie wytyczne?
• Konkretne strefy ochronne dla danych sieci, np. przewodu niskiego napięcie biegnącego w ziemi
• Na jakiej podstawie przyjmuje się szerokość pasa eksploatacji dla konkretnych sieci – w przypadku służebności przesyłu?
• Czy dokładnie trzeba określać trasę przebiegu inwestycji?
• Czy planowane są zmiany prawne dotyczące korytarzy przesyłowych?
• Zdefiniowanie pojęcia przedsiębiorcy
• Sieci i przyłącza definicje i zastosowanie
• Występowanie tematu pomocy de minimis w procesie ustanawiania służebności przesyłu - czy występuje?
• Przygotowanie procedury dotyczącej prowadzenia postępowania w sprawie ustanowienia służebności przesyłu
• Uchwała rady o zasadach gospodarowania mieniem
• Wygospodarowanie etatu w budżecie gminnym potrzebnego do prowadzenia postępowań o ustalenie służebności
• Zabezpieczenie środków w budżecie gminy na rzeczoznawcę
• Ustalenie stanu prawnego nieruchomości
• Wyłonienie rzeczoznawcy w trybie zamówień publicznych
• Jakie są możliwości przerwania biegu zasiedzenia? Omówienie wszystkich możliwych