Wideoszkolenie: Walka ze smogiem

W programie m.in., wybrane zagadnienia:

• Jakie kary czekają gminy, które nie wprowadzają programów ekologicznych na swoich terenach?
• Jak przeprowadzać kontrole w gminie, gdy nie ma straży gminnej? Jakie wymogi musi spełniać osoba, która zajmie się kontrolą?
• Gdzie gmina może szukać wsparcia oraz pieniędzy na programy?
• Co robić w sytuacji, gdy gmina wie, że mieszkaniec pali niewłaściwymi środkami, zostaje zapowiedziana kontrola, ale mieszkaniec zdąży wszystko sprzątnąć i kontrola nic nie wykazuje? Jak sobie poradzić w takiej sytuacji? Jak udowodnić, że mieszkaniec pali niedozwolonymi substancjami?
• Jak edukować i zachęcać ludzi starszych, niezamożnych, którzy ogrzewają się piecami kaflowymi (które spełniają również inne funkcje), aby zmienili formę ogrzewania na ekologiczną?
• Jak powinno przebiegać badanie dochodów mieszkańca? Jak dokładnie je wyliczyć?
• Kontrola podmiotów korzystających ze środowiska.PRZYKŁAD: lokalna piekarnia posiadająca piec, musi stosować odpowiednie paliwa; działania te nie wymagają żadnych zezwoleń, ale mieszkańcy skarżą się, że jest dziwny dym i zapach – co urzędnik może sprawdzić w trakcie kontroli? Jak wygląda postępowanie administracyjne w takim wypadku? Czy po sygnale od mieszkańców gmina musi kierować skargi do inspekcji, czy sama może to skontrolować?

Wzory pism, jakie otrzymają uczestnicy:

Szczegółowy program szkolenia:

1. Pytania uczestników, na które odpowiedzieliśmy podczas ostatniego szkolenia:

• Czy musimy informować mieszkańców o rutynowych kontrolach?
• Czy gminy faktycznie są kontrolowane z realizacji programów ochrony powietrza przez WIOŚ?
• Z czego wynika plan kontroli?
• Jeżeli gmina nie posiada straży miejskiej, to w jaki sposób pobrać próbki popiołu?
• Czy przy każdej kontroli należy wystawiać upoważnienie dedykowane do danej kontroli? Czy można mieć ogólne upoważnienie do wszystkich czynności?
• Z czego wynika kontrola przedsiębiorcy?
• Jaki organ jest właściwy do przeprowadzenia kontroli przedsiębiorcy w zakresie kontroli pieca?
• Czy pobranie popiołu jest obowiązkowe?
• Jakie trzeba mieć kwalifikacje do pobrania próbki popiołu?
• Czy jest obowiązek złożenia zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa udaremnienia kontroli w obecności wezwanego patrolu policji – odmowa wpuszczenia na nieruchomość? Czy policja powinna podjąć jakieś działania, jeżeli została wezwana po odmowie wpuszczenia kontrolujących na teren posesji?
• Jeżeli w mieście nie ma straży miejskiej, to czy w przypadku niewpuszczenia urzędnika na teren nieruchomości wzywamy policję?
• Czy każda gmina ma obowiązek pobierania próbek? Jaki jest koszt jednej próbki?
• Jeżeli idziemy na rutynową kontrolę w celu sprawdzenia zgodności złożonej deklaracji CEEB, to czy zawiadamiamy o terminie przeprowadzenia kontroli? Czy w przypadku anonimowego zgłoszenia o tym, że sąsiad spala śmieci również musimy zawiadomić go o kontroli?
• Kto podpisuje i kiedy jest dostarczany protokół zdawczo-odbiorczy?
• Czy w przypadku przeprowadzania kontroli przez urzędnika bez straży miejskiej sprawę kierujemy do sądu?
• Jeżeli osoba kontrolowana odmawia podpisania protokołu, to czy po odnotowaniu tego faktu mamy obowiązek przekazania niepodpisanego protokołu osobie kontrolowanej?
• Czy program ochrony powietrza musi mieć każde miasto?
• Sprawozdanie zostało złożone w terminie, ale dokonano w nim korekty 16 lutego. Czy są jakieś konsekwencje?
• Co, jeżeli są rozbieżności w deklaracji CEEB, np. niewykazane źródło?
• Co w sytuacji, gdy na tabliczce jest klasa 3, ale bez wskazanej normy?
• Co w przypadku, gdy uchwała antysmogowa dla województwa XXX zakazuje używania kotła klasy poniżej 3, a ludzie składają wnioski do GOPS-u o dodatek węglowy? GOPS informuje o tym fakcie urząd. Czy powinniśmy przeprowadzić kontrolę?
• Przeprowadziliśmy kontrolę, na której okazało się, że piec ma 4 klasę, więc poinformowaliśmy, iż powinien zostać on wymieniony do końca czerwca 2024 r. W CEEB również klasa 4. Mieszkaniec złożył nową deklarację i wpisał klasę 5 pieca i dołączył do tego badanie producenta. Co w takim przypadku?
• Jeżeli nie ma widocznych śladów spalania odpadów, a jedynie kocioł jest bezklasowy, to czy można w tym przypadku zastosować pouczenie?
• Po jakim czasie można przeprowadzić ponowną kontrolę?
• Czy wójt może wydać decyzję nakazującą wymianę kotła pozaklasowego?
• Czy do kontroli osób fizycznych pracownik może mieć upoważnienie stałe? Co, jeżeli pracownicy nie mają legitymacji służbowej?
• Po jakim czasie należy podjąć interwencję w przypadku anonimowego zgłoszenia o nieprzestrzeganiu uchwały antysmogowej?
• Czy piece kaflowe zaliczane są do pieców bezklasowych?
• Jakie można uzyskać dofinansowanie do programu Czyste Powietrze?
• Co zrobić w przypadku anonimowego zgłoszenia?
• Czy mamy obowiązek zawiadomić osobę zgłaszającą prawdopodobieństwo spalania odpadów na nieruchomości o wyniku kontroli? Czy należy podawać szczegóły? Czy tylko określić, czy stwierdzono/nie stwierdzono popełnienia wykroczenia?
• Co, jeżeli mamy zgłoszenie z systemu ZONE i brak adresu do korespondencji?
• Co w sytuacji anonimowych zgłoszeń o „kopciuchu”, gdy kontroli okazało się, że jest to 5 klasa?
• Czy osobie kontrolowanej należy okazać zgłoszenie, na podstawie którego wszczęto kontrolę?
• Z czego wynika konieczność odpowiedzi osobie zgłaszającej?
• Czy w trakcie kontroli sprawdzamy przeglądy kominiarskie?
• Po kontroli stwierdzono, że użytkowany jest kocioł poniżej 3 klasy i wprowadzony jest zakaz użytkowania takich zgodnie z uchwałą antysmogową. Czy w takim przypadku pouczamy o zakazie użytkowania takich kotłów, czy przekazujemy sprawę na policję lub do sądu? Czy jest konieczność wydania decyzji nakazującej wymianę pieca?
• Co jaki czas mieszkaniec powinien robić przegląd kominiarski? Co w przypadku, gdy nie posiada ważnego przeglądu?
• Jaki jest maksymalny czas na wymianę pieca przez mieszkańca?
• W jaki sposób zmobilizować straż miejską do podjęcia działań?
• Co w przypadku, gdy otrzymamy zawiadomienie, że pod pewnym adresem nie ma zgłoszonej deklaracji CEEB?
• Gdzie najlepiej zakupić sprzęt niezbędny do kontroli?

2. Jak skutecznie kontrolować oraz reagować w przypadku zgłoszeń mieszkańców?

• Omówienie: ustawy z dnia 29 września 2022 r. o zasadach realizacji programów wsparcia przedsiębiorców w związku z sytuacją na rynku energii w latach 2022 – 2024 (Dz. U. z 2022 r., poz. 2088) – a konkretnie art. 12 i dalej.
• Kontrola podmiotów korzystających ze środowiska. PRZYKŁAD: lokalna piekarnia posiadająca piec, musi stosować odpowiednie paliwa; działania te nie wymagają żadnych zezwoleń, ale mieszkańcy skarżą się, że jest dziwny dym i zapach – co urzędnik może sprawdzić w trakcie kontroli? Jak wygląda postępowanie administracyjne w takim wypadku? Czy po sygnale od mieszkańców gmina musi kierować skargi do inspekcji, czy sama może to skontrolować?
• Czy w protokole można pouczyć bez wysyłania pisma do sądu?
• Czy właściciel musi wpuścić kontrolujących na nieruchomość? Czy jeśli nie będzie chciał wpuścić, to mamy go pouczyć o konsekwencjach?
• Co można zrobić, gdy mieszkaniec anonimowo zgłasza, że sąsiad (nie podaje jego danych) spala śmieci?
• Co robić w sytuacji, gdy gmina wie, że mieszkaniec pali niewłaściwymi środkami, zostaje zapowiedziana kontrola, ale mieszkaniec zdąży wszystko sprzątnąć i kontrola nic nie wykazuje? Jak sobie poradzić w takiej sytuacji? Jak udowodnić, że mieszkaniec pali niedozwolonymi substancjami?
• Jaki jest koszt jednego badania przeprowadzonego przez laboratorium akredytowane w ramach umowy? Ile takich badań Bydgoszcz zleca rocznie?
• Czy jest obowiązek pobierania próbek z palenisk? Czy można przeprowadzić kontrolę bez ich pobierania?
• Jak ustalać wysokość kar dla mieszkańców za nieprzestrzeganie przepisów? PRZYKŁAD: mieszkaniec dzwoni, że jego sąsiad pali w piecu jakimiś niedozwolonymi środkami; gmina jedzie z policją na kontrolę, a ta osoba mówi, że pali węglem, ale słabszej jakości – co robić? Czy karać takiego mieszkańca mandatem?
• Jakie dokumenty należy sporządzać po rutynowych kontrolach kotłów?
• Jak postępować, gdy mieszkaniec zgłasza, że sąsiad X pali śmieci?
• Czy mieszkaniec może na podwórku palić ognisko? Jeżeli tak, to czym wolno mu palić?
• Jak przeprowadzać kontrole w gminie, gdy nie ma straży gminnej? Jakie wymogi musi spełniać osoba, która zajmie się kontrolą?
• Jakie są rekomendowane rodzaje paliw? Czym mieszkańcy mogą palić w piecach?
• Jak wygląda kontrola pod kątem uchwały antysmogowej?
• Jak dokonać pomiaru wilgotności drewna?
• Jak określać ziarnistość węgla? Co na ten temat mówi uchwała antysmogowa? Rozbieżności między uchwałami antysmogowymi, a ustawą o systemie monitorowania i kontrolowania jakości paliw.
• Co zrobić, gdy nie da się określić wieku kotła? Brak klasy kotła.
• Czy urzędnik gminny może kontrolować piece w przedsiębiorstwach?
• Co w sytuacji, gdy podczas kontroli okazuje się, że termin wymiany kontrolowanego urządzenia grzewczego już minął?
• Gdzie zgłaszać, że ktoś sprzedaje złe paliwo? Jakie certyfikaty musi mieć paliwo?
• Co powinno znaleźć się w pokontrolnym piśmie urzędniczym, jeżeli stwierdzone zostaną nieprawidłowości?
• Jakie konsekwencje może ponieść mieszkaniec za palenie w piecu niedozwolonymi środkami?
• Jakie konsekwencje może ponieść mieszkaniec palący śmieci? Jak gmina może ukarać takiego mieszkańca?
• Jak wszczynać postępowanie w stosunku do osób, które palą śmieci?
• Na jakiej podstawie prawnej urzędnik może wejść na posesję i dokonać kontroli?
• Czy w upoważnieniu, zamiast numeru legitymacji może być numer i seria dowodu osobistego?
• Kiedy urzędnik może wejść na posesję mieszkańca? Czy musi być w asyście policjanta? Jak wygląda procedura kontrolna?
• Czy można przeprowadzić kontrolę bez zapowiedzi?
• Jakie obowiązki urzędnika wynikają z uchwały antysmogowej?
• Skąd brać pieniądze na analizę próbek w laboratorium?
• Jak obciążyć mieszkańca opłatą za badanie składu popiołu?
• Jak reagować na zgłoszenia mieszkańców? Co może urzędnik, a czego nie?
• Jak powinny wyglądać kontrole przed i po zamontowaniu nowego pieca? Jak pisać raporty z kontroli? Co muszą zawierać? Czego nie można pominąć? Na co zwracać największą uwagę?
• Jak często powinny być przeprowadzane kontrole kotłów i spalanego w nich paliwa? Czy są z góry ustalone zasady?

3. Walka ze smogiem – zdrowie, środowisko, finanse

• Jak powinien wyglądać poprawnie złożony wniosek mieszkańca? Czy muszą być załączone jakieś załączniki? Jeżeli tak, to jakie? Jakie są najważniejsze elementy? Jakie założenia musi spełnić wnioskodawca?
• Na jakiej podstawie przyznawane są pieniądze z programu?
• Wyjaśnienie kwestii kwalifikowania się budynku do dofinansowania - dofinansowania są różne w zależności od tego, w którym roku powstał. Inaczej traktowane są budynki z 2012 roku, inaczej z 2018 roku a inaczej te najnowsze…
• Jak tworzyć wewnętrzny regulamin wymiany pieców? Co powinien zawierać?
• Czy można łączyć różne dostępne programy ze sobą? Czy są jakieś wykluczenia?
• Wybór pieca - czy mieszkańcy mogą wybierać sobie piece? Jakie wymogi musi spełniać? Jakie certyfikaty, gabaryty musi posiadać?
• Co w momencie, gdy ma się już jakieś ogrzewanie ekologiczne, a chce się zrobić termomodernizację budynku?
• Jeżeli mieszkaniec złożył wniosek na wymianę pieca i otrzymał dofinansowanie, to czy może złożyć kolejny wniosek, tym razem na termomodernizację budynku?
• Jakie są normy emisyjne 5. generacji?
• Jak wygląda procedura wymiany kotłów? Jakie wnioski gmina powinna odrzucić?
• Jakie dokumenty są potrzebne przy wymianie pieców?
• Jak wygląda postępowanie przy dotacjach o piece? Z czym gminy mają największe problemy?
• Jak liczyć ulgę termomodernizacyjną?
• Gdzie znajdują się punkty newralgiczne w utracie ciepła? Jak je minimalizować?
• Jak zachęcić mniej zamożnych mieszkańców do wymiany pieców oraz innych programów?
• Jakie warunki musi spełniać mieszkaniec, aby otrzymać dofinansowanie na termomodernizacje? Jakie dokumenty musi złożyć?
• Co musi zawierać wzór umowy przy wymianie pieców?
• Jakich dokumentów wymaga Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska ?
• Jak wygląda badanie dochodów mieszkańca? Jak dokładnie je wyliczyć?
• Jak wspomóc mało zamożnych mieszkańców?

4. Jak zachęcić mieszkańców do udziałów w dostępnych programach? Jak podnieść ich świadomość? Jak skutecznie realizować Program Ochrony Powietrza?

• Jakie kary czekają na gminy, które nie wprowadzają programów ekologicznych na swoich terenach?
• Jak będą wyglądały zapowiadane kontrole zarządów gmin na terenach gmin? Co będzie kontrolowane?
• Poziomy alarmowe – kiedy się pojawiają?
• Co gmina może zrobić przy słabych przepisach i małym budżecie?
• Jakie przepisy obligują do czynności?
• Do czego według przepisów, gmina jest zobligowana?
• Jak skutecznie informować mieszkańców o dostępnych możliwościach?

5. Jaką rolę pełni gmina w walce ze smogiem?

• Jakie gmina ma obowiązek opracować zasady?
• Gdzie gmina może szukać wsparcia oraz pieniędzy na programy?
• Omówienie rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska z dnia 24 października 2022 r. w sprawie odstąpienia od stosowania wymagań określonych w przepisach rozporządzenia w sprawie wymagań jakościowych dla paliw stałych (Dz. U. z 2022 r, poz. 2186.
• Jak wyliczać opłaty za korzystanie ze środowiska?
• Jakie są obowiązki mieszkańca w zabudowie jednorodzinnej oraz wielorodzinnej?
• Jak powinna wyglądać inwentaryzacja pieców i kotłów? Jak ją dobrze przeprowadzić?
• Jak zachęcić mieszkańców do korzystania z wybranych programów?
• Jak radzić sobie z opornymi mieszkańcami?
• Jak najlepiej reklamować dostępne programy? Jakie akcje promocyjne można prowadzić?
• Jak edukować i zachęcać ludzi starszych, niezamożnych, którzy ogrzewają się piecami kaflowymi (które spełniają również inne funkcje), aby zmienili formę ogrzewania na ekologiczną?