Od 1 czerwca 2025 r. zaczną obowiązywać przepisy dotyczące zatrudniania cudzoziemców w Polsce, których nadrzędnym celem jest stworzenie spójnego systemu integracji obcokrajowców z polskim rynkiem pracy. Kluczową rolę w realizacji zmian mają odegrać organizacje pozarządowe, którym zostaną przyznane kompetencje w zakresie prowadzenie działań integracyjnych cudzoziemców. Ustawa ma wprowadzić rozwiązania ukierunkowane na wsparcie zawodowe cudzoziemców, które będą finansowane z Funduszu Pracy. Akt zakłada również pełną elektronizację procedury wydawania zezwoleń na pracę dla cudzoziemców przy jednoczesnym zaostrzeniu mechanizmów przeciwdziałających nadużyciom w zakresie ich zatrudniania.
CELE NOWELIZACJI USTAWY O WARUNKACH DOPUSZCZALNOŚCI POWIERZANIA PRACY CUDZOZIEMCOM NA TERYTORIUM RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Głównymi założeniami legislacyjnymi jest ograniczenie nadużyć związanych z powierzaniem pracy cudzoziemcom, usprawnienie obowiązujących procedur administracyjnych, skrócenie czasu oczekiwania na rozpatrzenie sprawy przez urząd oraz pełna digitalizacja postępować związanych z zatrudnianiem cudzoziemców. Reforma przepisów wpisuje się w dotychczasową strategię zakładającą, że dostęp cudzoziemców do rynku pracy powinien być dostosowany do aktualnych potrzeb gospodarki, co oznacza, że osoby, które nie posiadają swobodnego dostępu do rynku pracy mogą uzyskać go jedynie na podstawie inicjatywy pracodawcy, bądź innego podmiotu zamierzającego powierzyć im zatrudnienie, przez złożenie wniosku o zezwolenie na pracę lub oświadczenia o powierzeniu pracy. Jednocześnie ustawodawca zwraca uwagę na konieczność reagowania na potencjalne zagrożenia związane z dużą skalą migracji cudzoziemców w celu zarobkowym.
Do tej pory zasady dostępu cudzoziemców do polskiego rynku pracy były uregulowane w Ustawie o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, której przepisy były wielokrotnie nowelizowane, co przełożyło się na trudności ich interpretacji i problemów z praktycznym zastosowaniem. Regulacje wspomnianej ustawy zostały uchwalone w zupełnie innych realiach społeczno-gospodarczych, kiedy zatrudnianie cudzoziemców w Polsce miało charakter wyłącznie marginalny. Wobec zmieniającej się sytuacji na rynku pracy i rosnącej liczy pracowników zagranicznych, pojawiła się konieczność dostosowania przepisów do obecnych realiów, co przełożyło się na opracowanie zupełnie odrębnej ustawy regulującej kwestie dopuszczalności powierzania pracy cudzoziemcom na terytorium RP.
Nowa ustawa reguluje zasady dostępu cudzoziemców do polskiego rynku pracy, określa właściwe organy oraz procedury w tych sprawach. Wprowadza także przepisy dotyczące działań wspierających aktywizację zawodową i integrację społeczną cudzoziemców, finansowanych z Funduszu Pracy. Dodatkowo określono zamknięty katalog dozwolonych form aktywności zawodowej cudzoziemców i wskazano grupy osób, których ustawa nie obejmuje. W celu uproszczenia i przyspieszenia procesu zatrudniania cudzoziemców, nowe przepisy usuwają obowiązek uzyskiwania informacji starosty o braku kandydatów na lokalnym rynku pracy. Zmiana ta ma wyeliminować „test rynku pracy”.
Nowa ustawa wprowadza pełną digitalizację procesu uzyskiwania zezwoleń na pracę dla cudzoziemców — od złożenia wniosku po odbiór decyzji. Cały proces będzie prowadzony za pośrednictwem rozbudowanych systemów teleinformatycznych, które zautomatyzują pobieranie danych z wielu rejestrów publicznych, eliminując konieczność angażowania urzędników i wnioskodawców w pozyskiwanie informacji. Również decyzje i postępowania odwoławcze będą odbywały się w pełni elektronicznie.
W celu ochrony cudzoziemców i standardów pracy, ustawa wprowadza nowe oraz wzmacnia dotychczasowe mechanizmy kontrolne, a mianowicie wprowadza obowiązek odmowy wydania zezwolenia na pracę w przypadku nieopłacania składek ZUS i podatku dochodowego przez pracodawcę, wyklucza pracodawców z możliwości zatrudniania cudzoziemców w przypadku nałożenia kar za określone czyny, utrzymuje obowiązek zapewnienia wynagrodzenia porównywalnego do stawek rynkowych, wprowadza nowy zakaz wydawania zezwoleń dla firm, które działają głównie po to, by umożliwić cudzoziemcom wjazd do Polski, a nie rzeczywiste zatrudnienie.
Ustawa wejdzie w życie z dniem 1 czerwca 2025 r.
źródło: gov.pl, legalis.pl