Blog

Jakie są założenia nowelizacji Ustawy Prawo o prokuraturze?

PCC Poland
2024-07-23

W styczniu tego roku Adam Bodnar przedstawił projekt ustawy nowelizującej Prawo o prokuraturze. Głównym celem zmian jest rozdzielenie funkcji Ministra Sprawiedliwości i Prokuratora Generalnego, które do tej pory pełni jedna osoba.


W marcu 2016 r. wprowadzono przepisy, które połączyły wyżej wspomniane funkcje i pełniła ja ta sama osoba. Zmieniona ustawa utworzyła wówczas Prokuraturę Krajową, która zastąpiła Prokuraturę Generalną oraz zlikwidowała dwie instytucje: Krajową Radę Prokuratury i wojskowy pion organizacyjny prokuratury. Komisja Wenecka uznała, że wprowadzone zmiany spowodują problemy ściśle związane z podziałem władzy. Obowiązujące przepisy nie spełniają także międzynarodowych standardów odnoszących się do procedury powoływania Prokuratora Generalnego. Dodatkowo uznano, że nieprawidłowo przyznano bardzo szerokie uprawnienia Ministrowi Sprawiedliwości, który może bardzo mocno ingerować w rożne sfery.


PLANOWANE ZMIANY

I. POWOŁYWANIE PROKURATORA GENERALNEGO

Zgodnie z zaproponowanymi nowymi przepisami Prokurator Generalny będzie powoływany bezwzględną większością głosów przez Sejm, ale dopiero za zgodą Senatu. Kandydatów na to stanowisko będzie mogło zgłosić co najmniej 35 posłów albo co najmniej 15 senatorów. Taką możliwość będą miały także: Krajowa Rada Prokuratury, Rada Główna Nauki i Szkolnictw Wyższego i organizacje pozarządowe, ale tylko w przypadku, gdy do zadań statutowych tej organizacji należy ochrona demokratycznego państwa prawnego, praworządności i praw człowieka.


II. WARUNKI FORMALNE, JAKIE MUSI SPEŁNIAĆ KANDYDAT NA STANOWISKO PROKURATORA GENERALNEGO

1. Osoba jest prokuratorem powszechnej jednostki organizacyjnej prokuratury lub prokuratorem Instytutu Pamięci Narodowej – oczywiście w obu przypadkach w stanie czynnym;

2. Posiada co najmniej 20-letni staż na stanowisku prokuratora lub sędziego w stanie czynnym;

3. Zajmowała stanowisko prokuratora przez okres 10 lat bezpośrednio poprzedzających dzień zgłoszenia kandydatury na stanowisko Prokuratora Generalnego.

Co ważne – do wspomnianego w wyżej wymienionych punktach stażu zalicza się także zatrudnienie na stanowiska asesora prokuratury i asesora sądowego. Wspomniane 3 przesłanki osoba ubiegająca się o urząd Prokuratora Generalnego – musi spełniać łącznie.


III. RADA SPOŁECZNA

W związku z wprowadzeniem zmian w Ustawie Prawo o prokuraturze zostanie wprowadzona Rada Społeczna, która będzie działać przy boku Prokuratora Generalnego, a w jej skład będzie wchodzić:

1. jedna osoba z Naczelnej Rady Adwokackiej;

2. jedna osoba z Krajowej Rady Radców Prawnych;

3. Rzecznik Praw Obywatelskich;

4. jedna osoba z Rady Głównej Nauki i Szkolnictwa Wyższego;

5. dwie osoby z Rady Dialogu Społecznego;

6. trzej przedstawiciele organizacji pozarządowych, które zostaną wyznaczone przez Radę Działalności Pożytku Publicznego.


Kadencja Rady Społecznej będzie trwać 4 lata, a jej zadaniem będzie wyrażanie stanowisk w sprawach, które dotyczą organizacji oraz funkcjonowania jednostek prokuratury.


IV. KRAJOWA RADA PROKURATURY

Oprócz ustanowienia Rady Społecznej zostanie także powołana Krajowa Rada Prokuratury, której członkami będą:

1. prokurator wybrany przez zebranie prokuratorów Prokuratury Generalnej;

2. prokuratorzy wybrani przez zgromadzenia prokuratorów w prokuraturach regionalnej;

3. przedstawiciel wybrany przez zebranie prokuratorów Instytutu Pamięci Narodowej;

4. przedstawiciele Prezydenta, Marszałka Sejmu, Marszałka Senatu i Ministra Sprawiedliwości.


Do zadań Krajowej Rady Prokuratury będzie należeć:

1. opiniowanie projektów aktów normatywnych, które dotyczą wyłącznie prokuratury;

2. wysłuchiwanie informacji Prokuratora Generalnego o działalności prokuratury;

3. wypowiadanie się o stanie i rozwoju kadry prokuratury;

4. wypowiadanie się w zakresie kierunków szkoleń prokuratorów.


V. NIEZALEŻNOŚĆ BUDŻETOWA PROKURATURY

Projektowane zmiany mają na celu również wprowadzenie autonomii budżetowej prokuratury. Prokurator Generalny będzie przekazywał Ministrowi Finansów projekt dochodów i wydatków powszechnych jednostek organizacyjnych prokuratury w celu włączenia go do projektu Ustawy budżetowej, co prowadzić ma do uniezależnienie Prokuratora Generalnego od organów władzy wykonawczej.


Źródło: gov.pl