Projekt ustawy zmieniającej (ustawy o zmianie ustawy – Kodeks karny, ustawy – Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw) został opracowany w celu modyfikacji lub usunięcia regulacji, które na gruncie stosowania prawa wzbudzają najwięcej kontrowersji lub wątpliwości.

Celem zmian jest także dostosowanie obowiązującego prawa do norm konstytucyjnych i międzynarodowych.

PROPONOWANE ZMIANY W KODEKSIE KARNYM

1. eliminacja nieuzasadnionego ograniczenia swobody sędziowskiej;

2. przepis art. 37a Kodeksu karnego zostanie uzupełniony o kary nieizolacyjnie ustawowego zagrożenia przewidzianego dla występków, których górna granica wynosi 8 lat pozbawienia wolności;

3. rozszerzenie zasady ultima ratio kary pozbawienia wolności na wszystkie przypadki, w których przewidziana jest możliwość wyboru rodzaju kary - jeżeli ustawa przewiduje możliwość wyboru rodzaju kary, to sąd orzeka karę pozbawienia wolności tylko wtedy, gdy inna kara lub środek karny nie może spełnić celów kary, czyli karę dotkliwszą można zastosować tylko wtedy, gdy łagodniejsza kara nie byłaby skuteczna;

4. sąd nie będzie już ograniczony stanowiskiem prokuratora w zakresie decyzji o nadzwyczajnym złagodzeniu kary lub jej warunkowym zawieszeniu wobec sprawy, który był współsprawcą przestępstwa;

5. zmiany w zakresie obostrzeń dot. recydywy;

6. wprowadzenie okresu próby 10 lat w przypadku warunkowego zwolnienia;

7. eliminacja orzekania zakazu warunkowego zwolnienia w przypadku kar dożywotniego pozbawienia wolności;

8. wprowadzenie wymogu formalnego po odbyciu co najmniej połowy kar w przypadku warunkowego zwolnienia;

9. podstawą przedłużenia terminu przedawnienia ma być wszczęcie postępowania przeciwko danej osobie – obecnie podstawą jest wszczęcie postępowania;

10. zmiana sankcji w wybranych przepisach Kodeksu karnego i uchylenie wybranych paragrafów przepisów.

NOWE ROZWIĄZANIA W KODEKSIE POSTĘPOWANIA KARNEGO

1. oskarżony będący obcokrajowcem i nie władający w wystarczający stopniu językiem polskim będzie mieć możliwość rozszerzonego zakresu dostępu do bezpłatnej pomocy tłumacza;

2. podejrzany i jego obrońca otrzyma rozszerzony zakres dostępu do akt sprawy w związku z wniesieniem wniosku o zastosowanie, bądź przedłużenie tymczasowego aresztowania;

3. zmianie ulegnie definicja podejrzanego na „osobę, co do której zebrane dowody dostatecznie uzasadniają podejrzenie przez nią przestępstwa i wobec którego podjęto czynność procesową ukierunkowaną na jej ściganie”;

4. koszy pomocy obrońcy będą ponoszone przez Skarb Państwa;

5. ustanowienie obowiązku pełnienia dyżurów przez określonych adwokatów i radców prawnych;

6. skrócenie procedury wyznaczania obrońcy z urzędu dla podejrzanego;

7. przy przesłuchaniu podejrzanego poniżej 18 roku życia obowiązkowo będzie brać udział obrońca, a całe przesłanie ma być rejestrowane;

8. eliminacja sprzeciwu prokuratora w wybranych przypadkach;

9. wprowadzenie możliwości zamiast obowiązku sporządzania uzasadnień wyroków na ustalonych wzorach formularzy;

10. wprowadzenie możliwości złożenia zażalenia na odmowę sporządzenia odpisów, bądź kopii akt postępowania przygotowawczego;

11. niedopuszczalność przeprowadzenia lub wykorzystania w postępowaniu dowodu uzyskanego w wyniku czynu przestępczego;

12. uściślenie zasad dopuszczalności do wykorzystania dowodu uzyskanego w wyniku przeprowadzonej kontroli operacyjnej i kontroli utrwalania treści rozmów;

13. zwolnienie z obowiązku zachowania tajemnicy zawodowej tłumaczy przysięgłych;

14. wprowadzenie możliwości złożenia zażalenia na decyzję o przeprowadzeniu wyjęcia zwłok z grobu;

15. usuniecie zdalnych posiedzeń aresztowych;

16. zmiana w zakresie przesłanki szczególnej stosowania tymczasowego aresztowania;

17. podwyższenie zagrożenia karą pozbawienia wolności z jednego roku na 2 lata;

18. uchylenie środka zapobiegawczego w postaci zakazu zbliżania się, zakazu kontaktu i zakazu publikacji w sprawa o przestępstwo popełnione w stosunku do członka personelu medycznego;

19. eliminacja uzależnienia możliwości wydania listu żelaznego od decyzji prokuratora na etapie postępowania przygotowawczego;

20. eliminacja możliwości orzekania przez sędziego w przypadku przerwy lub odroczenia sprawy, jeżeli zmianom ulegnie orzekający skład wieloosobowy;

21. usunięcie z obrotu prawnego instytucji narady wstępnego i wyroku częściowego;

22. wydłużenie do 30 dni terminu na wniesienie apelacji w przypadku spraw, w których doszło do przedłużenia terminu do sporządzenia pisemnego uzasadnienia wyroku;

23. eliminacja możliwości wnoszenia kasacji w sprawach o zbrodnie z powodu niewspółmierności kary przez organ Prokuratora Generalnego;

24. zmiana z roku do 3 lat terminu przedawnienia roszczeń o odszkodowanie za niesłuszne skazanie, tymczasowe aresztowanie lub zatrzymanie

25. podwyższenie kwoty z tytułu wynagrodzenia za utracony zarobek lub dochód z powodu stawiennictwa się na wezwanie sądu przez świadka.

Planowany termin przyjęcia projektu przez Radę Ministrów przypada na I kwartał 2025 r.

źródło: gov.pl