W wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów opublikowano projekt nowelizacji ustawy o przewozie towarów niebezpiecznych (projekt UC87), stanowiący odpowiedź na rosnące potrzeby w zakresie bezpieczeństwa transportu oraz obowiązek implementacji przepisów Unii Europejskiej. Reforma obejmuje cztery zasadnicze obszary: usprawnienie systemu raportowania, dostosowanie przepisów do wyroku Trybunału Sprawiedliwości UE, reformę egzaminowania kierowców ADR oraz doprecyzowanie regulacji dotyczących transportu wojskowego.
Potrzeba nowelizacji: integracja z prawem unijnym i odpowiedź na wyzwania krajowe
Projekt ustawy jest reakcją na wymogi prawa europejskiego, w szczególności art. 3 decyzji Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2024/1254. Wprowadza on nowe zasady dotyczące częstotliwości i zakresu raportowania w transporcie drogowym i lotniczym. Państwa członkowskie będą przekazywać sprawozdania Komisji Europejskiej raz na dwa lata, a nie jak dotychczas – corocznie. Konieczne jest więc dostosowanie art. 105 ust. 1 ustawy z 19 sierpnia 2011 r. o przewozie towarów niebezpiecznych (Dz.U. z 2024 r. poz. 643).
Równocześnie zmiany stanowią odpowiedź na niedoskonałości krajowego systemu, wielokrotnie zgłaszane przez instytucje takie jak Najwyższa Izba Kontroli, instytuty badawcze oraz urzędy marszałkowskie. Dotychczasowe przepisy nie przystają do obecnych realiów operacyjnych i nie zapewniają odpowiedniego poziomu bezpieczeństwa.
Reforma systemu sprawozdawczości
Nowelizacja ogranicza zakres informacji wymaganych w raportach do Komisji Europejskiej. Zmiana pozwoli zredukować obciążenia administracyjne, przy jednoczesnym zachowaniu skutecznego nadzoru nad transportem niebezpiecznych materiałów. Zniesiony zostanie m.in. obowiązek raportowania ilości przewożonych substancji.
Dostosowanie do wyroku TSUE – przejrzystość zamówień publicznych
Jednym z kluczowych impulsów do zmian był wyrok TSUE z 7 września 2023 r. (C-601/21), kwestionujący krajowe przepisy dotyczące wyboru producenta blankietów ADR. Projekt nowelizacji przywraca obowiązek przeprowadzania tego typu zamówień zgodnie z ustawą Prawo zamówień publicznych (Dz.U. z 2024 r. poz. 1320), zapewniając większą przejrzystość oraz zgodność z przepisami UE.
Rozwiązanie to ma szczególne znaczenie dla bezpieczeństwa, ponieważ blankiety ADR uprawniają do przewozu materiałów wysokiego ryzyka, takich jak substancje promieniotwórcze. Nowelizacja odtwarza więc mechanizm, który obowiązywał przed uchyleniem art. 29 ustawy w 2018 roku.
Modernizacja systemu egzaminowania kierowców ADR
Projekt odnosi się również do problemów systemu egzaminacyjnego kierowców przewożących towary niebezpieczne. Dotychczasowy sposób finansowania pracy komisji egzaminacyjnych – bezpośrednio przez ośrodki szkoleniowe – prowadził do nieprawidłowości i braku stabilności. Nowelizacja zakłada, że opłaty za egzaminy trafią bezpośrednio do urzędów marszałkowskich, a nadzór nad egzaminami przejmie przedstawiciel Marszałka Województwa. Takie rozwiązanie ma zapewnić większą przejrzystość i lepsze warunki pracy komisji.
Zmiany dla Sił Zbrojnych RP i wojsk NATO
Istotnym elementem projektu jest dostosowanie przepisów do potrzeb wojska – zarówno krajowego, jak i sił sojuszniczych. Nowelizacja umożliwi przeprowadzanie egzaminów ADR dla żołnierzy NATO oraz personelu cywilnego realizującego zadania na terenie Polski. Przewidziano możliwość organizacji szkoleń i egzaminów w języku angielskim oraz wydawania zaświadczeń ADR przez Inspektorat Wsparcia Sił Zbrojnych lub Marszałka Województwa.
Zmiany wpisują się w szersze zobowiązania Polski wynikające z tzw. Military Mobility Pledge oraz udziału w projekcie PESCO dotyczącym mobilności wojskowej.
Harmonogram legislacyjny
Projekt nowelizacji ustawy znajduje się obecnie w fazie prac Rady Ministrów, a jego przyjęcie planowane jest na IV kwartał 2025 roku. Zmiany mają charakter etapowy, co umożliwi dalsze dostosowanie przepisów do potrzeb praktyki i standardów unijnych.
Reforma ustawy o przewozie towarów niebezpiecznych stanowi istotny krok w kierunku zwiększenia bezpieczeństwa, przejrzystości procedur oraz zgodności z prawem UE. Ułatwienia administracyjne, poprawa standardów egzaminacyjnych i wzmocnienie roli struktur wojskowych to odpowiedź na potrzeby zarówno instytucji krajowych, jak i sojuszników międzynarodowych.
źródło: legalis.pl